Zet je Kat op een stressvrij dieet

Hoe je een kat op dieet zet, is nog niet zo makkelijk. Heb je je ooit afgevraagd wat je zelf kunt doen voor je kat met overgewicht? Tegenwoordig telt Nederland meer te dikke katten en katten met obesitas dan katten met een gezond gewicht. Dat bleek ook uit onze studie. Deze groep katten heeft vaker een dierenarts nodig, omdat bepaalde aandoeningen bij te dikke katten vaker voorkomen. Door obesitas en overgewicht wordt de kat bijvoorbeeld gevoeliger voor ziektes als diabetes, blaasgruis, artrose en een hoge bloeddruk. De kat op een dieet zetten om hem te laten afvallen vereist een zorgvuldige aanpak want te snel of teveel afvallen kan gevaarlijk zijn. Daarnaast kan de kat eetproblemen ontwikkelen wanneer hij een lange tijd te weinig eet. Of zichtbaar stress hebben van het dieet. Als je kat met overgewicht kampt, is een hongerdieet daarom geen goede oplossing. In deze blog bespreken we belangrijke punten om je kat op een verantwoorde manier te laten afvallen, zonder dat hij hier hier al teveel last van ervaart.

Oorzaken voor obesitas en overgewicht in katten

We worden er bijna dagelijks mee geconfronteerd: eet je teveel, dan wordt je te dik. Afvallen door minder eten te geven: het klinkt zo logisch, maar in de praktijk werkt minder eten vaak niet niet zo goed. Slechts voor een kleine groep katten geldt dat ze hun overgewicht te danken hebben aan teveel eten. Wat wij in de praktijk zien is dat de meeste katten niet te dik worden van teveel, maar juist van te weinig eten. Naast te weinig eten, zijn er nog een aantal andere oorzaken die we in de praktijk veel tegenkomen.

Hieronder hebben we de meest voorkomende oorzaken voor overgewicht voor je op een rijtje gezet:

1. Spijsvertering op een laag pitje door een langere periode slecht eten
2. Het soort voeding (natvoer/brok/vers) sluit niet aan bij de specifieke behoeften van de kat
3. Het type voeding (merk) sluit niet aan bij de specifieke behoeften van de kat
4. De kat krijgt niet genoeg maaltijden
5. De kat krijgt op onregelmatige tijdstippen te eten
6. De verschillende maaltijden vullen niet allemaal evenveel
7. De kat krijgt menseneten
8. De manier van eten geven sluit niet helemaal aan bij de natuurlijk manier van eten
9. Medische redenen zoals een schildklieraandoening

Een trage verbranding door veel te weinig eten

De kat is biologisch voorgeprogrammeerd om te kunnen overleven in een omgeving waar onvoldoende voedsel aanwezig is. Bij een gebrek aan voldoende voedsel zal de kat zijn spijsvertering overschakelen op een efficiënte stand (overlevingsmodus), waardoor hij minder energie verbruikt. Hierdoor wordt afvallen juist moeilijker. De kat zal in het geval van te weinig voedsel ook zijn activiteiten hierop aanpassen. Hij compenseert het weinige eten door minder te bewegen waardoor er nog minder calorieën worden verbrand.

De kat twee keer per dag een afgewogen hoeveelheid (dieet) brokjes geven is dan ook voor een grote groep katten niet de juiste aanpak. De meeste katten zijn meer gebaat bij een afvalplan op maat die alle bovenstaande factoren aanpakt. Dit geldt zeker voor katten die ondanks meerdere afvalpogingen maar geen gewicht kwijtraken.

Gevaren voor katten die te weinig eten 

Als je kat last heeft van overgewicht is het slim om hem wat kilo’s af laten te vallen. Maar het is niet zo slim om dit te snel te willen. Te weinig eten is namelijk een gevaar voor de kat zijn gezondheid. Wat zijn dan precies de risico’s van te weinig eten?

• Vette lever (lever vervetting, lipidose) – Als een kat een lange tijd slecht eet, spreekt hij zijn vetreserves aan om toch aan de benodigde energie te komen. Katten doen dit echter in zulke grote hoeveelheden dat het vet ook wordt opgeslagen in de lever. De vette lever zorgt ervoor dat de eetlust van de kat helemaal verdwijnt, waardoor de kat helemaal niets meer eet. Dit heeft uiteindelijk zeer ernstig gevolgen.
• Vertraagd metabolisme (verbranding) – door een lange periode (veel) te weinig te eten, schakelt de spijsvertering over op een besparingsmodus waardoor afvallen erg lastig wordt.
• Spierafbraak – Wanneer de kat veel minder energie binnenkrijgt dan zijn lijf nodig heeft, gaat het op zoek naar andere energiebronnen om te blijven functioneren. Deze energie vindt het lijf niet alleen in vet maar ook in eiwit dat hij weghaalt uit de spieren.
• Voedselobsessie – Hongerige katten raken zeer sterk gemotiveerd om voedselzoekend gedrag te vertonen. Deze hardnekkige motivatie in combinatie met een gebrek aan voedsel kan zelfs leiden tot het eten van oneetbaar materiaal (Pica) en ander stereotype gedrag.
• Hongergevoel – Uit onderzoek blijkt dat voedselbeperking – zoals bij een kat op dieet – diergedrag negatief beïnvloedt. Een energiearme dieet wordt in verband gebracht met typische hongersignalen.
• Tekorten aan voedingsstoffen – Veel minder eten beperkt de hoeveelheid die de kat binnenkrijgt, maar ook de hoeveelheid noodzakelijke vitaminen, mineralen en andere belangrijke voedingstoffen.
• Stress – Katten snappen niet dat ze niet zullen verhongeren wanneer ze op een streng dieet staan. Daarom is langdurige honger extreem stressvol voor een kat, want het bedreigt zijn overleving. Katten kunnen hierdoor onrustig worden of zelfs agressief.

Je kat laten afvallen: niet door weinig eten geven, maar wat dan wel?

Hoeveel mag mijn kat afvallen

Meten is weten. Alleen door je kat regelmatig te wegen, kun je zijn gewichtsverlies goed bijhouden. Met een babyweegschaal kun je het gewicht van de kat het nauwkeurigst wegen. Een kat mag maximaal 1 tot 2% van zijn lichaamsgewicht per week afvallen. Voor een kat van 4.5 kilogram betekent dat hij in de eerste week niet meer dan 90 gram mag afvallen. Op deze manier voorkom je in ieder geval dat je kat te snel afvalt en het risico op leververvetting. Beter is het nog om niet alleen uit te gaan van het lichaamsgewicht. Maar door zijn lichaamsconditie in de gaten te houden. Dat betekent dat je de kat zijn middel opmeet en bijhoudt of er centimeters vanaf gaan.

Hoeveel moet mijn dikke kat op dieet eten?

Het lichaam van de kat heeft energie nodig en haalt dit uit eten en drinken. De voedingsstoffen die energie leveren zijn: vetten, koolhydraten en in mindere mate eiwitten. Ze leveren alle drie energie (gemeten in kcalorieën), maar de hoeveelheid energie per 1 gram vet (9 kcal), koolhydraten (4 kcal) of eiwit (4 kcal) verschilt. Vet levert de meeste energie per gram. Hoeveel energie een kat iedere dag nodig heeft om gezond te blijven, hangt af van onder andere zijn leeftijd, gewichtsstatus (ondergewicht – normaal – overgewicht), het ras en hoe actief de kat is. Een kat met een gemiddeld lichaamsgewicht van 4 kilo (die niet hoeft af te vallen) heeft ongeveer 253 kcal aan energie per dag nodig.

Een te dikke kat mag niet teveel eten, maar zeker ook niet te weinig! Dit om ervoor te zorgen dat zijn spijsvertering goed blijft werken en hij geen voedingstekorten en honger krijgt. Verzeker je er dus van dat je kat geen enorme honger heeft, omdat hij te weinig eten krijgt. Je kunt berekenen hoeveel je kat moet eten.

Welk soort kattenvoer kan ik mijn dikke kat het beste geven?

De verschillende soorten kattenvoer (brok, natvoer of vers) verschillen onderling qua verhouding in voedingsstoffen. Het ene soort voer bevat wat meer koolhydraten en het andere juist wat meer vet. Hierdoor verschilt ook de hoeveelheid energie die ze leveren. Zo bevat natvoer de minste hoeveelheid energie per gram voeding en brok het meest. Natvoer bevat nauwelijks vet en vaak helemaal geen koolhydraten. Vers vlees is weer een stuk vetter dan natvoer. Brokjes bevatten juist weer meer koolhydraten.

Dit betekent niet dat een te dikke kat geen brokjes of vers vlees mag, maar het betekent wel dat het belangrijk kan zijn om naar de juiste hoeveelheden te zoeken per dag, maar ook per maaltijd. Van natvoer mag je kat het meeste per dag en per maaltijd eten omdat dit kattenvoer de minste hoeveelheid energie bevat vergeleken met brok en vers vlees. Het bevat daarnaast ook nog veel vocht wat de maag goed vult. Wil je je kat laten afvallen, kan meer natvoer (en minder brok of vers vlees) geven een goede strategie zijn.

Een kat met een gemiddeld lichaamsgewicht van 4 kilogram mag per soort voer dagelijks:

• 50 tot 70 gram brokjes of
• 100 tot 200 gram rauwe voeding (vers vlees) of
• 150 tot 250 gram natvoer
• Dit zijn slechts voorbeelden, controleer altijd de voedingstabel op de verpakking

Kwalitatief natvoer kan helpen om je kat af te laten vallen

Mac’s natvoer 70% vlees, hier verkrijgbaar

Feringa natvoer 70% vlees, hier verkrijgbaar

Grau natvoer 70% vlees, hier verkrijgbaar

Geef je je kat dagelijks verschillende soorten kattenvoer, dan is het belangrijk om deze hoeveelheden in maaltijden te verdelen. Als je je kat bijvoorbeeld drie keer per dag eten geeft, dan bestaat één maaltijd uit 20 gram brokjes of 50 gram natvoer of 35 gram vers vlees.

Wat is het beste merk kattenvoer voor mijn dikke kat?

Elk merk kattenvoer heeft zijn eigen samenstelling waardoor ook weer de verhouding qua voedingsstoffen verschilt. Het ene merk bevat wat meer koolhydraten, het andere is juist vetter en energierijk. Hierdoor verschilt ook weer de hoeveelheid energie die het voer levert. En die verschillen kunnen behoorlijk zijn. Zo levert het ene merk brokje 316,4 kcal energie per 100 gram voer, terwijl een ander merk (graanvrij) brokje 431,4 kcal energie levert. Dat scheelt 115 kcal per 100 gram voer. Voor een kat die gemiddeld 253 kcal op een dag mag eten (bij een gemiddeld lichaamsgewicht) is 115 kcal enorm veel! Aangezien er in vet per gram meer calorieën (energie) zitten dan in koolhydraten mag je kat van een vetter (graanvrij) brokje minder eten dan van een brokje met wat meer koolhydraten.

Het kan dus best lonend zijn om de verschillende merken met elkaar te vergelijken. de meeste katten kun je prima laten afvallen door kleine wijzigingen aan te brengen in de huidige voeding. Maar soms werkt het beter om over te stappen op een wat energiearmere voeding. Er bestaan speciale dieetvoeders die energiearm zijn, waardoor de kat toch een flinke portie brokjes kan eten terwijl hij niet teveel energie binnenkrijgt.

Welk merk het beste past bij je kat hangt af van zijn specifieke behoeften. Lekker in je Vacht beschikt over een uitgebreide database met daarin verschillende soorten kattenvoer om deze goed met elkaar te kunnen vergelijken. Hierdoor kunnen we altijd het beste kattenvoer voor je kat vinden!

Enkele voorbeelden van merken energiearme brokjes

Hills dieetvoer energiearm, hier verkrijgbaar

Iams light brok, hier verkrijgbaar

Purina light, hier verkrijgbaar

Vullen de maaltijden even goed?

Om ervoor te zorgen dat katten tussen maaltijden door geen honger hebben, is het belangrijk dat elke maaltijd ongeveer evengoed vult. Hoe goed een maaltijd vult, hangt onder andere af van hoeveel energie erin zit. Een te zware maaltijd kan een kat niet zo goed verteren. Maar een te lichte maaltijd zorgt voor honger en kan voor schrokken zorgen. Het natuurlijkst is het voor een kat om gedurende de hele dag kleine maaltijden te eten die allemaal ongeveer even goed vullen.

Hoe zit dit met jouw kat? Was je kat veel te dik en heb je hem succesvol laten afvallen? Wil je met anderen delen wat voor jou goed werkte (of juist niet)? Deel je eigen ervaring in een reactie onder deze blog.

Begeleiding bij afvallen of voedingsadvies nodig?

Eet je kat al weinig en valt hij maar niet af? Vaak is dit het resultaat van verstoord eetgedrag. Onze afvalmethode is dan ook niet gericht op minder eten, maar op het normaliseren van het eetgedrag. Vaak leidt dit indirect tot afvallen.

Lekker in je Vacht is gespecialiseerd in obesitas bij katten en (verstoord) eetgedrag. We zijn door onze kennis en ervaring in staat op basis van wetenschap te handelen, werken methodisch, multidisciplinair en resultaatgericht, we maken gebruik van alle beschikbare kennis, waar mogelijk volgens de principes van evidence based practice. We houden daarbij altijd rekening met de voorkeuren van de kat en zijn baasje. Hoe we je kunnen helpen:

• We maken een voedingsanalyse van de huidige voeding en het voerpatroon
• Je ontvangt een uitgebreide rapportage waardoor je inzicht krijgt in het ontstaan van het overgewicht
• We stellen een op maat gemaakt voedingsadvies op
• We stellen een op maat gemaakt voedingsschema op zodat je precies weet wat voor soort voer je moet geven en welk merk
• Je ontvangt advies over de beste manier van eten geven waardoor je precies weet hoevaak de kat moet eten en op welke tijdstippen
• We beantwoorden al je praktische vragen
• We begeleiden je stap voor stap naar het beste resultaat

Het afvalplan bestaat dus uit voedingsadvies gericht op het geconstateerde probleem, een eetschema (welk merk en welke soort voer je op welke tijd). De gemiddelde kosten hiervoor bedragen 80 euro.

Bronnen:

Levine, E. D., Erb, H. N., Schoenherr, B., & Houpt, K. A. Owner’s perception of changes in behaviors associated with dieting in fat cats. Journal of Veterinary Behavior 11 (2016) 37e41