Verschil kater en poezen, hun band in de natuur

Katten zijn flexibel sociale dieren. Dat betekent dat ze wel in staat om in hun eentje te overleven. Maar dat hun voorkeur hier niet naar uitgaat. In de natuur leven katten groepsgewijs zodra de omgeving dat toelaat. Groepsgewijs leven is handig, want als groep verjaag je indringers bijvoorbeeld makkelijker dan alleen. Een groep dieren van dezelfde soort die samenleeft wordt een kolonie genoemd. De grootte en samenstelling van deze kolonie hangt af van hoe goed de omgeving hierop is ingericht. De meestvoorkomende is de kleinste kolonie die bestaat uit een moederpoes met haar nog onzelfstandige kittens. De seksuele partner heeft geen sociale band met deze poes.

Des te meer eten er te vinden is, hoe groter de kolonie zal zijn. Naast voedsel en water moeten er óok genoeg rustplekken, nestplaatsen en schuilplaatsen zijn. De omgeving bepaalt dus uit hoeveel katten een kolonie kan bestaan. En bepaalt daarnaast ook de samenstelling ervan:

1. De iets grotere kolonie bestaat uit meerdere, voornamelijke verwante (familie van elkaar) vrouwtjes en hun nakomelingen. De seksuele partner vormt geen sociale band met haar.
2. In de grootste kolonie wonen zowel verwante (familie) als niet verwante (geen familie) vrouwtjes samen met enkele mannetjes. De seksuele partners vormen wel een sociale band met de vrouwtjes.

Wanneer je meerdere katten hebt, is het dus belangrijk dat er genoeg ruimte is. En dat de leefomgeving zo is ingericht dat elke kat genoeg rustplekken, schuilplekken en eetplekken heeft.

Poezen socializen en praten graag!

De kern van de kolonie wordt altijd gevormd door één of meerdere verwante vrouwtjes en hun kittens. Deze vrouwtjes zijn altijd familie van elkaar. Zij bepalen voor een groot gedeelte ook de sociale structuur van de kolonie. Agressie komt vrijwel niet voor binnen de vrouwelijke kolonies. Vrouwelijke dieren zijn meestal kleiner en wegen lichter dan mannelijke dieren.

Mannelijke dieren zijn sterker waardoor vrouwen sneller een gevecht zouden verliezen. Vrouwelijke dieren zijn daarom sneller geneigd om sociale binding met anderen te zoeken om iets voor elkaar te krijgen. Zij hebben een voorkeur voor sociale interactie en communicatie. De sekse bepaalt dus voor een groot gedeelte de mogelijkheden en voorkeuren voor gedrag.

Poezen die familie van elkaar zijn, hebben een sterke band

In een natuurlijke situatie vertonen verwante poezen (affiliatief) gedrag dat de sociale band onderling versterkt. Elkaar wassen is hiervan een voorbeeld. Heel bijzonder is de samenwerking tussen poezen in een kolonie. Poezen dragen zorg voor, beschermen en zogen elkaars kittens. Die gedeelde moederzorg is voor een poes heel fijn want het kost veel energie om alleen voor een nestje te moeten zorgen.
De vrouwelijke kittens blijven vervolgens voor altijd in hun geboortekolonie wonen. Katertjes verlaten hun geboortekolonie wanneer zij geslachtsrijp zijn om poezen van andere kolonies te dekken.

Kittens uit hetzelfde nestje bouwen een sterke band met elkaar op

Nestgenootjes groeien dus samen op binnen een kolonie. In de regel hebben zij daarom een sterke sociale band. Dat is de reden waarom verwante katten vaker een vriendschappelijke relatie met elkaar hebben (ongeacht de sekse) in vergelijking met niet verwante katten. Uit hetzelfde nestje komen en samen opgroeien is dus een goede basis voor vriendschap. Dit geldt voor beide seksen, maar nog meer voor poezen. In het geval van volwassen poezen lijkt verwantschap zelfs een voorwaarde voor acceptatie te zijn.

Poezen die niet uit hetzelfde nest komen, accepteren elkaar vaak niet

Er zijn meerdere bronnen die volwassen poezen namelijk veel vaker als onverdraagzaam en zelfs agressief noemen tegenover niet verwante volwassen poezen. Dit wordt door sommigen zelfs specifiek als sekse verschil aangeduid. Het zou zo kunnen zijn dat poezen een sterke sociale binding nodig hebben met een andere poes om haar te kunnen accepteren. Wanneer beide vrouwtjes niet verwant zijn en volwassen hebben zij nooit een sociale band kunnen opbouwen.

Moederpoezen zijn het meest agressief

Twee poezen die familie van elkaar zijn hebben vaak een hele sterke band. Dat geldt dus voor poezen die uit hetzelfde nestje komen. Voor poezen die beiden uit een ander nestje komen geldt het tegenovergestelde. Deze liggen elkaar meestal niet. Deze combinatie komt in de natuur dan ook niet voor.

Waar verwante poezen gedeelde moederzorg kennen, geldt dit ook weer niet voor niet-verwante poezen. Een moederpoes kent een ongekend grote beschermingsdrang richting haar kittens. En deze zal ze willen beschermen. Deze beschermingsdrang zal ze sneller tonen richting een niet-verwante kat. Of dit nu een kater of een poes is.

Uit onderzoek blijken dit gouden setjes te zijn

Er zijn verschillende studies gedaan naar welke sekse combinatie nu de beste is met oog op het ontwikkelen van een waardevolle positieve relatie. En de beste combinatie bleek twee of meerdere vrouwelijke kittens uit hetzelfde nest te zijn. Ook een moederpoes met één of meer van haar dochters bleek een goede combinatie. Logisch ook, want deze combinatie is in de natuur ook zeer succesvol en liefdevol.

Katers willen maar één ding!

De hormoonhuishouding van mannelijke dieren is anders dan dat van vrouwelijke waardoor zij agressiever en meer daadgericht zijn. Aangezien ze ook sterker zijn dan vrouwen is het gevolg dat zij eerder conflicten aangaan en beslechten met agressie. Daarnaast moet het sociale contact dat mannelijke dieren leggen iets opleveren (een paring bijvoorbeeld). Katten zijn van nature conflictmijdende dieren. Ze gaan confrontaties zoveel mogelijk uit de weg.

Desondanks maakt agressie ook deel uit van hun natuurlijke gedrag. Wanneer katers in een kolonie leven, wonen zij vrijwel altijd samen met meerdere vrouwen. En daarnaast met één of enkele andere niet-verwante mannen. Mannetjes die tot dezelfde kolonie behoren kunnen (heel) vriendschappelijk met elkaar omgaan. Zij zien elkaar niet als seksuele concurrentie. Maar een niet-kolonie kat (een indringer) zal onherroepelijk worden verjaagd met agressie, ook door de vrouwtjes.

Zowel katers als poezen kunnen sproeien

Hoewel katers de naam hebben, kunnen poezen ook gaan sproeien. Sproeien kent verschillende oorzaken. Je kunt een van deze oorzaken makkelijk voorkomen door je kat tijdig te castreren. Namelijk sproeien door een hormonale oorzaak. Seksueel volwassen katten maken door te sproeien duidelijk dat ze willen paren. Castratie neemt deze seksuele drift weg.

Katers leven in een kolonie samen met poezen, katers en kittens

De mannetjes ontwikkelen een sterke sociale band met de vrouwtjes binnen een kolonie. Mannetjes en vrouwtjes vertonen dan affiliatief gedrag naar elkaar toe. Dat is voordelig voor de katers want een sterkere sociale band maakt vrouwtjes meer bereid om te paren. Vrouwtjes paren met meerdere mannetjes en mannetjes paren met meerdere vrouwtjes. Hierdoor is het onmogelijk voor een mannetje om te weten welk kitten van hem is. Een kater zal daarom over het algemeen neutraal staan tegenover de kittens in een kolonie.

Volwassen mannetjes kunnen zelfs een betekenisvolle rol spelen in het opvoedproces. Vaderkaters verdedigen kittens bijvoorbeeld tegen onbekende niet-kolonie katers. En ze onderbreken het spel wanneer kittens te wild spelen.

Katers gaan vaak goed samen met poezen en andere katers

Katers komen dus van nature in aanraking met zowel verwante als niet-verwante mannetjes en vrouwtjes. Het zou kunnen zijn dat dit de reden is waarom katers over het algemeen als toleranter worden omgeschreven in de literatuur. Er is onderzocht welke combinatie qua sekse van paartjes binnenshuis levende gecastreerde huiskatten het meest vriendschappelijke en agressieve gedrag opleverde.

Er waren slechts subtiele verschillen. De paartjes verschilden nauwelijks qua affiliatief of agressief gedrag. De man-man paartjes waren wel iets vaker dicht bij elkaar in de buurt dan man-vrouw paartjes. Ook twee mannetjes of mannetje-vrouwtje kan dus een zeer geslaagde combinatie zijn.

Het belangrijkste zijn de mate van verwantschap, socialisatie, leeftijdsverschil, ras en genoeg ruimte die katvriendelijk is

Op basis van de natuurlijke situatie is het aan te raden enkele verwante katten samen te houden binnen een huishouden. Dit geldt met name voor binnenkatten die niet de mogelijkheid hebben om buiten sociale contacten op te doen. Sekse alleen biedt echter geen enkele garantie op een positieve relatie met andere katten of het baasje. De belangrijkste factoren die bepalen of katten een goede relatie opbouwen zijn: een juiste introductie, de mate van socialisatie, het leeftijdsverschil, ras. En in mindere mate ook het karakter.

Verschil kater en poezen, wie is liever?

Hoe aanhankelijk een kat wordt naar mensen toe hangt vooral af van de mate van socialisatie op mensen.  Socialisatie is het leerproces waarbij een sociaal dier (zoals de kat) zijn aangeboren vermogen tot soort-specifieke sociale vaardigheden ontwikkelt. Dieren die gebrekkig of niet zijn gesocialiseerd zullen angstig blijven van onbekende dieren, mensen en ruimtes.¹¹ Een juiste socialisatie zorgt ervoor dat volwassen katten goed uitgerust zijn om normaal met andere katten, mensen en huiselijke situaties om te gaan.

Verschil kater en poezen, wie is duurder?

De castratie van een poes is gemiddeld duurder (€ 118) dan die van een kater (€ 59) .Daarentegen kosten poezen weer minder geld qua voer omdat ze kleiner zijn en dus minder nodig hebben.

Verschil kater en poezen wat introduceren aangaat

In huis hebben katten ook een eigen territorium. Een nieuwe kat zal worden gezien als een onbekende indringer. In de natuur is het ook mogelijk dat een onbekende kat zich aansluit bij de kolonie. Maar de vreemdeling blijft zeker in het begin, ver op een afstand. Pas na heel veel interacties en gemiddeld 5 weken leren de kolonie-katten dat de vreemde geen bedreiging is.

Ook in de huiselijke sfeer introduceer je een kat daarom het beste langzaam en in stapjes. Het kan enkele weken tot maanden duren voordat katten elkaar accepteren als huisgenoten. Deze  introductie legt de basis voor de verdere relatie en is dus belangrijk.

Verschil kater en poezen, welk kitten is de beste keuze?

Wanneer je nog geen kat(ten) hebt:

1. Dan zijn twee of meer goed gesocialiseerde kittens uit hetzelfde nest altijd de beste optie. Katten houden van hun familie. Geslacht maakt dan minder uit. De poes-poes combinatie is erg liefdevol. Maar ook een man-man of man-vrouw combinatie kan heel goed werken.
2. Bij twee kittens uit verschillende nesten zorg je dat ze ongeveer dezelfde leeftijd hebben en goed gesocialiseerd zijn. Het samen opgroeien zorgt ervoor dat ze een sterke band krijgen. De man-vrouw of man-man is in dit geval de beste combinatie.
3. Als twee kittens veel in leeftijd verschillen is het belangrijk dat ze allebei goed gesocialiseerd zijn. Dat betekent dat ze minimaal 12 weken met andere katten opgegroeid zijn. Man-vrouw of man-man zijn de beste combinaties.
4. Zowel poesjes als katertjes kunnen zijn in staat een goede band op te bouwen met de eigenaar. Dit hangt af vooral af van hoe goed de kat gesocialiseerd is op mensen. En hoe de eigenaar met de kat omgaat. Een gelukkige kat is het liefst.
5. Zowel poesjes als katertjes kosten (veel) geld. De castratie van poesjes is iets duurder. De kosten voor dagelijkse voeding zijn weer iets lager.

Wanneer je wel al een of meerdere katten hebt:

1. Is je eigen volwassen kat een poes? Dan is een mannelijk kitten de beste optie.
2. De huidige kat is een kater? Dan is een mannelijk of vrouwelijk kitten de beste optie.
3. Bij een senior zet je liever geen kitten. Mik altijd op een leeftijdsverschil van maximaal 2 jaar. Een senior die het nest te vroeg heeft verlaten en altijd alleen is geweest, kun je beter alleen laten.
4. Als de volwassen kat niet met andere katten is opgegroeid en altijd alleen is geweest, accepteert een nieuwe kat hoogstwaarschijnlijk niet. Ook niet wanneer dit een kitten is.

Sekse alleen biedt dus geen garantie voor een goede relatie tussen katten of met de baas. Ook belangrijk zijn de mate van verwantschap en socialisatie. Daarnaast zijn het leeftijdsverschil en een katvriendelijk ingericht huis belangrijk.