Image Alt

Katten Blog

 / Leefomgeving  / Omgevingsverrijking (MEMO) voor binnenkatten
omgevingsverrijking

Omgevingsverrijking (MEMO) voor binnenkatten

Omgevingsverrijking of gedragsverrijking voor katten is het principe van het maken van een stimulerende en veilige leefomgeving. MEMO houdt in dat je bepaalde aanpassingen in huis aanbrengt die natuurlijk gedrag bevorderen en die je kat stressvrij houden. De kat heeft namelijk bepaalde hulpmiddelen in huis nodig om zich natuurlijk te kunnen gedragen. Wanneer je kat veel verschillende soorten natuurlijk gedrag kan uiten, wordt hij daar gelukkig van. Het draait om het aanbieden van meer, verschillende prikkels in de omgeving. Een prikkel is alles dat de kat kan ervaren met zijn zintuigen: horen, zien, voelen, ruiken of proeven.

Daarnaast streef je naar een omgeving die de kat in staat stelt om op een katse manier te reageren op een spannende situatie. Alle katten hebben hier veel baat bij, maar dit geldt nog eens extra voor binnenkatten en bange katten. Het stressvrij houden van de kat kunnen blaasontstekingen, maag-darm problemen en gedragsproblemen voorkomen en soms zelfs oplossen. In dit blog lees je hoe je zelf MEMO kunt toepassen.

[lwptoc title=”Onderwerpen van deze Blog”]

Je kat heeft hulpmiddelen nodig om zich natuurlijk te kunnen gedragen

Katten worden geboren met de mogelijkheid om natuurlijk gedrag te vertonen. Dit gaat helemaal vanzelf en katten hebben ook een sterke behoefte om dit gedrag te uiten. Dit kun je niet afleren. De leefomgeving kan dit gedrag beperken of juist bevorderen. Katten hebben genoeg ruimte nodig zodat alle hulpmiddelen ook in huis passen. Daarnaast hebben katten ruimte nodig om te kunnen sprinten, klimmen en spelen.

De kat heeft voor het meeste natuurlijke gedrag hulpmiddelen nodig op de juiste plekken. Hiervan heb je er misschien al enkele in huis. Denk aan een krabgelegenheid om aan te krabben. Of een klimpaal om in te kunnen klimmen. Het aantal hulpmiddelen dat je neerzet en de plekken die je ervoor uitkiest, bepalen óf en waar de kat bepaald gedrag kan uiten.

omgevingsverrijking hulpmiddelen tabel
Meerdere krabgelegenheden om aan te krabben

Je weet ongetwijfeld dat katten krabben om hun nageltjes te verzorgen. Als dat de enige reden was, had je kat voldoende aan één krabpaal waar hij naartoe kan lopen voor zijn dagelijkse manicure.

Maar katten krabben om nog drie redenen:

  1. Krabben is een vorm van (territoriale) kattentaal. Ze verspreiden hiermee hun eigen geur doordat ze geurklieren tussen de voetzooltjes hebben. Een krab laat ook nog een zichtbare boodschap achter voor andere katten.
  2. Uitlaapklep voor negatieve spanning en positieve opwinding. Krabt je kat direct nadat je thuisgekomen bent? Zo uit je kat zijn opwinding en enthousiasme, hij is blij dat je er weer bent!
  3. Het traint de spieren van de voorpoten en rug. Katten die net geslapen hebben en zich even goed willen uitrekken, doen dit door te krabben.
Zoveel krabpalen heeft een kat nodig en hier zet je hem het beste neer

Omdat katten zoveel verschillende redenen hebben om te krabben, zijn er ook vele situaties waarin de kat graag wil krabben. Dit doet hij dan ook bij voorkeur overal waar hij dagelijks komt. Tegelijkertijd betekent dat dus ook, dat één (grote) krabpaal niet genoeg is. Eén krabpaal stelt de kat niet in staat om te krabben wanneer hij daar behoefte aan heeft.

  • Plaats daarom liever zoveel krabplekken als je kwijt kunt
  • Goede locaties zijn die plekken waar veel geuren bij elkaar komen. Bijvoorbeeld in drukke wandelgangen en bij elke deuringang. Bij elke slaapplek zodat je kat ochtendgymnastiek kan doen.
  • Alle informatie over de beste krabpaal lees je in dit blog
Een buitenruimte of een kattenbaasje met een speelhengel om te kunnen jagen

Wanneer je een buitenkat hebt, heeft hij alle ruimte om te gaan en staan waar hij wil. En kan hij naar hartelust jagen. Bijvoorbeeld op insecten, knaagdiertjes en vogeltjes. Heb je een binnenkat die toegang heeft tot een afgezette tuin, dan hou je hem niet alleen veilig maar kan hij ook jagen op dezelfde prooitjes.

Heb je echter een binnenkat, zonder enige vorm van buiten dan is je kat van jou afhankelijk of hij deze ervaring heeft of niet. Losse speeltjes (muisjes, balletjes) bewegen en reageren niet als een echte prooi. Het jagen boots je het beste zelf na met een speelhengel waar je realistische nepprooien aan kunt bevestigen.

Op ons Youtube Kanaal vind je verschillende video’s over het onderwerp “spelen met je kat”

Katveilige planten om aan te knabbelen, op te kauwen en aan te knagen

Het knagen of kauwen op planten en het eten hiervan is natuurlijk kattengedrag. Katten hebben een voorliefde voor gras en eten hier nog meer van dan honden. Het is een soort bezigheidstherapie en onderzoekers vermoeden dat het eten van gras katten ook helpt om zichzelf te ontdoen van darmparasieten. Het eten van plantaardig materiaal zou ervoor zorgen dat de darmen in beweging komen. En het materiaal dat zich rond de wormen wikkelt zuivert vervolgens het darmkanaal.

Het is daarom wel zo veilig om enkel niet-giftige planten in huis te hebben als je een kat hebt. Zeker giftige planten die sprieterig zijn zoals gras kun je beter vermijden, want die zijn erg aantrekkelijk voor katten.

In de webshop van Lekker in je Vacht kun je gerust een mooie plant voor jezelf uitzoeken, want we verkopen alleen katveilige planten.

Omgevingsverrijking met geurende en eetbare planten

Aan de ene kant maak je de leefomgeving dus veilig door rekening te houden met het knaaggedrag van je kat door giftige planten uit zijn buurt te houden. Aan de andere kant, kun je de kat voorzien van zijn eigen kattentuintje waarmee je zijn leefomgeving interessanter maakt. Je gebruikt hiervoor planten die aantrekkelijk zijn voor de kat qua smaak, textuur of geur.

Enkele voorbeelden van planten waarmee je een kattentuintje kunt maken:

  • Kattenmunt (Nepeta cataria)
  • Tarwegras
  • Chlorophytum
Genoeg kattenbakken van de juiste soort en grootte op een voor de kat veilige locatie

Al het gedrag waarbij de kat verplicht, een tijdlang stil moet staan en waarbij hij niet zo goed op zijn omgeving kan reageren maakt hem kwetsbaar. Een kat is dus extra kwetsbaar wanneer hij eet, drinkt, paart of zijn behoefte doet. Veiligheid is op die momenten extra belangrijk voor de kat. Het is daarom wel zo zorgzaam om extra na te denken over de plekken voor de kattenbakken en de eet- en drinkbakjes. Een kat wil bijvoorbeeld zijn omgeving goed kunnen zien. En ongestoord zijn ding kunnen doen op een rustige plek. In de kattenbakgids op deze website vindt je zeer uitgebreide informatie over dit onderwerp.

Eten en drinken

Wat betreft drinken, kunnen we kort zijn. Kies voor een voldoende grote waterschaal die ruimte geeft aan de volledige breedte van de snorharen van je kat. Daarnaast kun je het beste meerdere waterschalen door het huis heen plaatsen.  Zet het water niet direct naast de voerbak. Katten drinken liever niet in de buurt van hun eten en andersom.

Qua eten, gebruik je het beste meerdere voerpuzzels (ongeveer 5 per kat) die je verspreidt door huis. Een voerpuzzel is een voerdispenser die je kat laat werken om een kleine portie voer te bemachtigen. Dit stimuleert natuurlijk eetgedrag. Wil je hiermee beginnen, dan is het raadzaam om eerst het puzzelniveau van je kat te bepalen.

Via de webshop kun je voerpuzzels vinden die precies bij dit puzzelniveau passen:

Klimmen en klauteren (veiligheid en activiteit)

Katten leven – anders dan mensen – veel meer in een 3D-wereld. Dat betekent dat wij mensen ons het prettigst voelen op de grond. We gaan liever niet de hoogte in, behalve wanneer we deze spanning juist willen opzoeken. Bij de kat is dit andersom. Die ervaart juist comfort en veiligheid als hij van de grond is. Voor de kat is alles wat hoog is (hoge kasten, dressoir, de eettafel, je aanrecht) dan ook super fijn en veilig. Terwijl wij kattenbaasjes die vertikale ruimte (muren, plafond) eigenlijk niet meerekenen in onze leefwereld, is dit juist het focuspunt van je kat. Die gebruikt deze om prooien te ontdekken en tegelijkertijd roofdieren te ontlopen.

Buiten klimmen en springen katten dan ook op alles wat een beetje verhoogd is, van schuttingen tot auto’s en waterranden. Dit verhoogd de kat zijn gevoel van veiligheid. Het summum van veiligheid voor een kat is dan ook een gehele ruimte kunnen oversteken zonder de grond te raken. Dit bereik je door hoge plekken (hoge kasten) in je huis toegankelijk te maken voor je kat. En daar klimmeubel elementen aan toe te voegen. Planken, klimtouwen, kattenbomen en klimpalen bieden katten uitkijkpunten en maken de omgeving interessanter.

Wanneer je kat een ruimte helemaal of deels kan oversteken zonder op de grond te hoeven lopen, vergroot je daarmee zijn veilige gevoel enorm. Hoe hoger een kat zit, hoe veiliger hij zich voelt. Dit vermindert eventuele angst dus direct of voorkomt het zelfs. Dat is ook de reden waarom we een mooi klimmeubel assortiment in de webshop hebben opgenomen.

Sociale contacten

Een kattenmaatje kan het leven van de kat ook enorm verrijken. Over dit onderwerp hebben we eerder al verschillende blogs geschreven. Niet alle katten zijn meer in staat om goed samen te leven met een andere kat. Daarom is het belangrijk om vooraf te bepalen of je beter een of twee katten kunt hebben. De mate van socialisatie speelt in dit verhaal een grote rol. En ook is het belangrijk om naar het leeftijdsverschil te kijken. Een kitten bij een oudere kat is bijvoorbeeld niet het beste idee.

Slapen en rusten

Katten hebben een voorkeur voor comfortabele, zachte en warme ligplekjes. Daarom zijn het bed, een schoot of de bank vaak ook in trek. Omdat het belangrijk is dat je kat altijd een plekje heeft om lekker te kunnen liggen, is een mandje geen overbodige luxe. Sterker nog, het liefst maak je meerdere ligplekjes voor je kat. Want katten wisselen van ruimtes naargelang de tijd van de dag en hoe zij zich voelen.

Katten wisselen van ruimtes omdat ze gezelschap (van mensen, andere katten) fijn vinden, maar niet de hele dag door. Soms willen ze ook weleens ergens lekker helemaal alleen kunnen slapen. Ze kunnen op momenten geluiden of drukte willen ontlopen. Als een kat mensen, katten of andere dieren uit de weg wil gaan en dit niet kan, geeft dat stress. Hoe meer ligplekjes er zijn, hoe meer vrijheid de kat dus heeft om het beste slaapplekje voor dat moment uit te kiezen. Zet de kattenmandjes het liefst op een verhoging (bank, eettafel) omdat ook dat weer een extra gevoel geeft.

Maak de omgeving van je kat interessanter met meer prikkels

De natuur is de meest interessante, veranderlijke omgeving die er bestaat. Een kat ziet, ruikt en hoort het ene moment een duif terwijl hij vochtige, koele aarde onder zijn pootjes voelt. Een moment later vliegt de duif weg omdat er takken kraakten onder de pootjes van de kat. De kat reageert op zijn omgeving maar de omgeving dus ook op de kat. Buiten gebruikt de kat dan ook al zijn zintuigen (horen, ruiken, voelen, zien, proeven) constant.

Binnen daarentegen….Onze huizen zijn in vergelijking hiermee maar saaie, lege blokkendozen. Wat er gebeurt in je kat zijn leventje en wat voor zintuigen hij kan gebruiken, bepaal jij. Door de kat te voorzien van verschillende prikkels waardoor hij zijn zintuigen moet gebruiken, verrijk je dus het leven van je kat.

Ruiken (geuren)

Je kunt je kat op verschillende manieren voorzien van nieuwe, aantrekkelijke geur ervaringen:

  • Zet je ramen open! Niks ruikt zo lekker en interessant als buiten. Plaats eventueel een hor voor je raam om hem binnen te houden.
  • Nieuw voedsel (eten of snacks) zorgt voor de beleving van zowel geur als smaak
  • Kattenkruiden zoals valeriaan, catnip, matatabi of tataarse gal
  • Kattensnoepjeszoekspel zorgt ervoor dat de kat zijn neus actief moet gebruiken om snoepjes op te sporen
  • Diervachtjes (speeltjes)
  • Doos met herfstblaadjes en takjes
  • (Gevonden) vogelveren
Proeven (smaak)

Als het om proeven gaat, denk je natuurlijk gelijk aan kattenvoer of kattensnoepjes. En dat is inderdaad een belangrijk onderdeel. Denk hierbij niet alleen aan afwisseling van smaak (kip, lam, rund, vis) van de brokjes of het natvoer maar ook aan de structuur. Vooral kattensnacks kunnen je hierbij helpen, omdat hier zoveel verschillende varianten van zijn. Varierend van droge kattenstokjes en harde kauwsnoepjes tot vloeibare snacks, yoghurt en pudding.

Ook het drinken kun je (af en toe) een smaakje mee geven. Zo bestaat er tegenwoordig kattendrinken met een smaakje en kattensoep welke je ook makkelijk zelf kunt maken. Veel katten vinden het nat van een blikje tonijn erg lekker. En het gewone drinkwater kun je interessanter qua smaak maken door er waterplantjes (hoornblad, waterpest) aan toe te voegen.

Horen (geluiden)

Waar katten harde, onverwachte geluiden verre van plezierig vinden, zijn er ook geluiden die ze ontspannen of interessant vinden. Er bestaat zelfs speciale kattenmuziek! De meeste katten vinden het prettig wanneer je zachtjes tegen ze praat of zelfs fluistert. Andere katten reageren erg enthousiast wanneer je (zachtjes) tegen ze zingt.

Via Youtube kun je filmpjes afspelen met vogelgeluiden. Maar let er wel op dat je kat hier geen frustratie van ervaart. Sommige katten zullen het niet prettig vinden om een vogel te kunnen horen maar deze niet te kunnen vangen. Je zult dus een beetje moeten experimenteren waar jij je kat een plezier mee doet. Ook bestaan er kattenspeeltjes met geluid die katten leuk vinden.

Voelen (texturen)

In de natuur verandert het gevoel onder de pootjes van de kat constant. Het ene stuk is betegeld, er zijn stukken aarde en zand. En deze voelen warmer of kouder en natter en droger aan naargelang de temperatuur. Binnenshuis voelt de grond meestal overal hetzelfde aan. Om je kat weer eens wat anders te laten voelen, zou je een schelp zandbak (op je balkon) afwisselend kunnen vullen met water, zand, blaadjes en takjes of aarde. Ook stro en versnipperd papier kunnen je kat weer een heel andere ervaring geven. Een grote boomstam waar de bast nog op zit, geeft de kat een fijne ondergrond om op te lopen.

Zien (interessante voorwerpen)

Visuele verrijking voor de kat pas je toe door de omgeving zelf te veranderen. Door eens een ander speeltje of andere voerpuzzel te kopen voor je kat, ziet hij weer wat anders.

  • Kattentv door een plekje te maken zodat je kat naar buiten kan kijken. Je kunt zorgen dat het uitzicht vanuit het raam interessanter wordt voor je kat door b.v. vogelhuisjes of insectenhotels
  • Doos met propjes papier waar je kat in kan en waartussen je snoepjes verstopt
  • Plekken van de voerpuzzels veranderen

Katten de mogelijkheid geven om normaal met spannende situaties om te gaan

In een spannende situatie zullen dieren vluchten, vechten of niks doen. Wil je ruzie tussen katten zoveel mogelijk voorkomen, kun je er maar beter voor zorgen dat hij goed kan vluchten. Wat is daarvoor nodig?

  • Genoeg leefruimte om het spannende, letterlijk uit de weg te gaan door zich naar een andere kamer te begeven
  • Hoge plekken, het liefst raakt de kat de grond helemaal niet
  • Beschutte verstopplekken die de kat minder zichtbaar maken

Laat je horen!

Heb jij nog tips om een kattenleven leuker te maken?

Als je bovenstaande tips opvolgt, kun je veel problemen bij je kat voorkomen of zelfs oplossen. Natuurlijk zijn er nog meer leuke en nuttige ideeën te verzinnen om je kat zijn leven te verrijken. Heb jij een goede tip, dan lezen we die heel graag hieronder in een reactie!

Kattengedragstherapeut MSc. Denise van Lent studeerde in 2014 af als gedragsbioloog en heeft zich gespecialiseerd in kattengedrag en feline obesitas. De blog, Youtube video's, wetenschappelijk onderzoek, lezingen, artikelen in kattenmagazines en de webshop zijn gericht op het voorkomen van gedragsproblemen bij katten. En op het snappen wat er in het koppie van je kat omgaat. Kattendrag is meestal logisch te verklaren vanuit de biologie en natuurlijke behoeften van de kat!

Post a Comment

Consecte libero id faucibus nisl tincidu. Magna etiam tempor orci lobor faculs lorem ipsum.

Instagram feed

Inhoud mag niet worden overgenomen zonder toestemming