Kitten bij oudere kat

Kitten bij oudere kat: waarom dit misgaat. Het kan hartverscheurend zijn wanneer je kat – die al op leeftijd was – komt te overlijden. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor de achterblijver. In zo’n geval wil je natuurlijk niet dat de achterblijver vereenzaamt. Om dit grote verdriet te verzachten wordt er voor de oudere kat vaak een kitten bijgenomen. Zo hoeft de kat zich niet te vervelen.

Ook komt het voor dat er bij een oudere asielkat of herplaatser een kitten wordt geplaatst. Kittens zouden namelijk minder bedreigend zijn en altijd geaccepteerd worden, helaas is dit een fabeltje. De teleurstelling is dan enorm groot wanneer blijkt dat de oude kat de nieuwe kitten toch niet accepteert en zelfs agressief is naar het hummeltje. Op deze website vindt je eerlijke en onderbouwde informatie voor het juist combineren van katten. De combinatie van een kitten bij een oudere kat is verre van ideaal en raden we iedereen af. Waarom dit zo is, lees je in dit artikel.

Kitten en oudere kat zitten in een andere levensfase

Kittens hebben een veel hoger energieniveau dan oude katten

De kittentijd is een periode waarin veel ontdekt wordt en een kat zich snel ontwikkelt. De intensiteit waarmee kittens de wereld ontdekken is zeer hoog. Ze hebben veel behoefte aan uitdagingen en prikkels. Kittens zijn heel erg bezig met de zintuigelijke ontwikkeling. Ze ontdekken de wereld door te proeven, kijken, luisteren, ruiken en te voelen. Het ene moment liggen ze onder de bank te turen, het andere moment sjezen ze rond of proberen ze een telefoonkabeltje door te knagen.

Dit alles doen ze letterlijk en figuurlijk het liefst in een snelvaart tempo. Kittens leren door diverse ervaringen hoe ze hun spieren moeten aanspannen om in evenwicht te blijven. Ze leren hoeveel kracht ze moeten gebruiken en welke houdingen ze moeten aannemen. Om deze vaardigheden te leren moeten ze goed oefenen. Een kitten is daarom erg beweeglijk en actief. Een kitten zorgt voor leven in de brouwerij. Deze leeftijdsfase is daarom een heel intensieve periode en stelt het geduld van zijn baasjes – maar ook die van de oude(re) kat – op de proef. Pas op de leeftijd van 1 jaar spreken we niet meer van een kitten maar van een kat. De kitten is dan lichamelijk gezien volwassen. Pas op een leeftijd van 1.5 jaar is de kitten ook gedragsmatig en sociaal gezien volwassen.

Kittens zorgen voor leven in huis

Kittens spelen ruig en kennen hun grenzen nog niet 

Vanuit de veiligheid van het nest leren kittens de wereld kennen, maar ook elkaar. Kittens leren veel door ‘sociaal spel’. Sociaal spel is al het spel dat kittens onderling, of met volwassen katten spelen. Dit gaat er nog ruig aan toe want kittens moeten hun grenzen nog leren. Hoe hard kan ik in het oor van mijn broer bijten? Hoe hard kan ik met mijn achterpoten trappelen voordat mijn zus gaat piepen? Wat gebeurt er als ik tegen de staart van mijn moeder mep? Wanneer je een kitten in huis haalt – zal hij met dit ontwikkelingsgedrag verder gaan en – bij gebrek aan jonge nestgenootjes – de oudere kat hiervoor gebruiken.

Spel tussen kittens en oudere katten is niet in balans

De eigen grenzen verkennen is voor een kitten normaal en nodig voor de sociale ontwikkeling, maar kan voor een oudere kat erg vervelend zijn. Andersom is het voor een kitten ook enorm frustrerend als hij niet op een gelijkwaardige manier kan spelen met een andere kat. Daar een kitten leert van dit spel, wordt hij ook in zijn ontwikkeling belemmert wanneer hij geen of onvoldoende mogelijkheden heeft om dit ontwikkelingsgedrag te uiten. Hiervan is sprake wanneer een kitten geen andere jonge soortgenoot heeft die met hem wil spelen.

Er bestaan zeker oudere katten die nog jong van lijf en geest zijn en met je kitten zullen willen spelen. Maar zelfs als je oudere kat zich hiervoor leent dan speelt hij alsnog niet op dezelfde manier zoals een ander kitten dat kan. Daarnaast is je oudere kat ook veel groter, lomper en zwaarder waardoor het spel niet echt in balans is.

Het kan soms enkel lijken alsof het goed gaat

Het kan erg lastig zijn om te bepalen of het goed gaat tussen je oude kat en je kitten. Vooral als de oude kat soms gromt, slaat en blaast, terwijl de kitten bij de oude kat gaat liggen. Dat lijkt erg tegenstrijdig, maar is goed te verklaren. Grommen, blazen of slaan zijn geen vriendelijke signalen en dit draagt niet bij aan vriendschap. Een kitten – dat erg kwetsbaar is – zoekt altijd de veiligheid en warmte op bij een volwassen kat. Een kitten zal van nature naar een volwassen kat toe trekken, maar doet dit niet uit vriendschap maar uit noodzaak. Of de katten daadwerkelijk vriendschap hebben gesloten, blijkt pas veel later, wanneer de katten sociaal volwassen zijn geworden op een leeftijd van 1,5 jaar en elkaar niet meer nodig hebben.

Een oudere kat zal over het algemeen niet staan te springen om zich voor al deze rollen te lenen (uitzonderingen daargelaten natuurlijk). In het slechtste geval zal de oudere kat deze toenaderingspogingen afwijzen middels agressie of door het kitten uit de weg te gaan.

Oudere katten kunnen zich minder goed aanpassen

Een te groot leeftijdsverschil is de belangrijkste reden waarom een kitten en een oudere kat niet goed samen gaan. Door dit leeftijdsverschil zitten beide katten in een andere leeftijdsfase. Simpel gesteld is een kitten te druk voor de rustigere, oudere kat. En andersom geldt dat de kitten niet krijgt van een oudere kat wat hij nodig heeft om zich goed te kunnen ontwikkelen. Om problemen te voorkomen kun je het beste uitgaan van een leeftijdsverschil van maximaal twee jaar.

De oude(re) kat en zijn gedrag

Wanneer een kat ouder wordt (vanaf de leeftijd van 7 jaar), vinden er allerlei lichamelijke en gedragsmatige veranderingen plaats. De kat wordt gevoeliger voor ziektes, zijn vermogen om voedsel te ruiken en proeven neemt af. De kat kan minder goed horen en  zijn weerstand verlaagt.

Naarmate katten ouder worden, verandert ook hun gedrag – vaak als gevolg van de lichamelijke veranderingen die plaatsvinden. De functie van de ouder wordende organen wordt wat minder. De oudere kat past zich langzaam maar zeker aan deze veranderingen aan. Deze lichamelijke veranderingen hebben ook invloed op het gedrag van je oudje. Oudere katten jagen wat minder, komen wat minder vaak buiten, zijn in het algemeen wat minder actief en slapen wat vaker.

Ook de stresstolerantie neemt af van de oudere kat. Dit heeft als gevolg dat oudere katten minder goed met veranderingen en nieuwe situaties – zoals de komst van een nieuwe kat – kunnen omgaan. Een oudere kat kan zich ook niet meer zo goed aanpassen aan de verandering in routine, het verplaatsen van meubels en eventuele nieuwe kattenspullen in huis. Een oudere kat heeft een wat minder flexibel aanpassingsvermogen.

Oude kat die nest vroeg heeft verlaten (voor 12 weken)

Dit slechte aanpassingsvermogen van de oude(re) kat betekent in de praktijk dat sommige een nieuwe kat helemaal nooit zullen accepteren. Daar bovenop kun je te maken hebben met een kat die eigenlijk geen goede sociale basis heeft. Dit geldt dan ook nog eens extra als de oudere kat altijd alleen is geweest, of te vroeg het nest heeft verlaten.

Samengevat betekent dit dat de kat niet goed gesocialiseerd is op andere katten. Dit betekent niet dat de kat niet lief of knuffelig is. Dit betekent dat de kat niet lang genoeg (12 weken) sociale vaardigheden heeft geleerd van andere nestgenootjes en nooit de kans gekregen heeft om te leren hoe hij goed met andere katten omgaat. Ze spreken dan de kattentaal niet (goed), en herkennen emoties zoals angst bij een andere kat bijvoorbeeld niet. Ook hebben ze niet geleerd hoe ze daar gepast op moeten reageren. In elk geval betekent dit alles, dat oudere katten meer tijd nodig hebben dan jongere katten om te wennen aan een nieuwe kat.

Oude katten zijn meer gesteld op rust

De sociale basis ontbreekt – katten die te vroeg uit het nest zijn gehaald

De manier van katten aan elkaar wennen is belangrijk, maar verandert natuurlijk niets aan je katten zelf. Het verandert bijvoorbeeld niets aan het leeftijdsverschil of aan de sociale basis van je kat. Een sociale kat is overigens niet hetzelfde als een knuffelige kat, dat wordt hier niet mee bedoeld. Een sociale kat heeft als kitten voldoende tijd (minimaal 12 wk) gekregen om sociale vaardigheden van andere nestgenootjes te leren. En ze hebben ook geleerd om andere katten als soortgenoten te zien. Katten die 6 weken of langer nooit of maar weinig met andere katten in aanraking zijn geweest, hebben nooit geleerd om katten als hun eigen soortgenootjes te zien.

Gebrekkig gesocialiseerde kittens herkennen lichaamstaal andere kat niet

Ze leren in het nest van andere kittens bijvoorbeeld om een boze of bange kat te herkennen. Je weet waarschijnlijk zelf ook wel een aantal kenmerken op te noemen waaraan je een bange kat herkent. Een heel bange kat (plaatje) herken je bijvoorbeeld aan grote pupillen, platte oren, een in elkaar gedoken houding en een lage staart. Een kitten leert dat een ander kitten bang is en wat dit betekent, door dit te ervaren. Dit geldt natuurlijk niet alleen voor angst. Een kitten leert alle gemoedstoestanden te herkennen door maar lang genoeg om te gaan met andere kittens.

Gebrekkige gesocialiseerde katten weten niet goed hoe ze op andere katten moeten reageren

Een kitten leert met genoeg tijd dus van zijn broertjes en zusjes hoe bange, blije, speelse of boze kittens eruit zien. Vervolgens moeten kittens ook leren hoe ze hier gepast op reageren. Een kat die minimaal 12 weken in het nest is gebleven heeft als voorbeeld geleerd om een bange kat genoeg afstand te geven. Sociale katten hebben ook geleerd hoe ze een bange kat gerust kunnen stellen door middel van kattentaal. Ze hebben een heel repertoire aan gedrag om de ander te laten zien dat ze geen kwaad in de zin hebben.

Zo kunnen zij zich bijvoorbeeld minder bedreigend maken door te gaan liggen of door langzaam te knipperen met de ogen. Heel kenmerkend voor vroeggescheiden katten – die dus niet geleerd hebben hoe ze gepast reageren op angst – is dat deze geen afstand bewaren en zelfs bovenop de angstige kat springen. Vervolgens loopt dit dan uit op een gevecht. Een kat die te vroeg uit het nest is gehaald heeft nooit de kans gekregen om dit te leren.

Ook leren kittens elkaars grenzen herkennen en hoe ze deze moeten aangeven. Door samen te spelen leren ze bijvoorbeeld hoe hard ze in het oor van hun zusje kunnen bijten voordat deze gaat piepen (=grens aangeven). Vroeggescheiden katten hebben nooit geleerd om deze grenzen goed te herkennen en weten niet hoe zij hier goed op reageren. In de praktijk zien we daarom dat deze katten harder bijten en niet stoppen wanneer de ander aangeeft dat hij iets niet wil. Dit zorgt vervolgens weer voor angst bij de kat waarvan de grenzen niet worden gerespecteerd. Je kunt je misschien wel voorstellen dat dit voor grote problemen zorgt in de interactie tussen je katten.

Wat moet je doen als er al een (niet sociaal) kitten of kat in huis is en dit niet goed gaat?

Deze vraag wordt ons dagelijks wel gesteld en het is heel erg begrijpelijk dat je in korte tijd al gehecht bent aan de nieuwkomer. Wellicht ben je helemaal verliefd geworden op de nieuwe kat toen je ging kijken. Dat is ook de reden waarom we zoveel informatie delen op Lekker in je Vacht, juist om dit soort teleurstellingen te voorkomen. Want hoe verliefd je zelf ook bent op de nieuwkomeling, je eigen kat ervaart dit anders.

Het beste wat je voor je kat kan doen in deze situatie, is erkennen dat je kat eenmaal nooit de kans heeft gehad om te leren hoe hij met andere katten moet omgaan. En daarom de sociale basis mist die nodig is om vriendjes te worden met een andere kat. Deze katten zijn (een beetje oneerbiedig, maar simpel gezegd) sociaal gehandicapt. Wanneer je een of twee katten hebt die vroeggescheiden zijn is de kans dat zij vriendjes worden héél klein. In deze situatie is het daarom het meest zorgzaam en liefdevol voor je kat om een nieuw huisje te zoeken voor de nieuwkomeling. Het is niet zo vriendelijk richting je eigen kat om de nieuwkomer te willen houden wanneer je eigenlijk zelf ook al merkt dat dit niet goed gaat.

Het enige dat je kunt doen om de situatie te verbeteren voor je kat is beide katten voldoende mogelijkheden geven om elkaar uit de weg te gaan. Dit kun je doen door de katten vrije toegang in huis te geven. En door bijvoorbeeld de leefomgeving te vergroten door ook gebruik te maken van de vertikale ruimte in huis. Dit kun je bijvoorbeeld doen door een klimwand te maken. Belangrijk is om je te realiseren dat dit ervoor zorgt dat de katten zo min mogelijk stress van elkaar ervaren, maar een hele fijne situatie is het niet voor de katten.

(Nooit) direct kitten bij oudere kat zetten

Hoewel het nooit echt een goed idee is om een nieuwe kat direct bij de ander te zetten, geldt dit in het bijzonder voor de oudere kat. Wil je tegen ons advies in, toch proberen om een kitten te plaatsen bij een oudere kat, geef ze dan in ieder geval genoeg tijd. Zoals hierboven al werd aangestipt, hebben oudere katten meer tijd nodig om te wennen aan veranderingen in huis. De komst van een nieuwe kat is erg spannend (lees stressvol) en de senior heeft dan ook voldoende tijd nodig om te wennen aan een nieuwkomer. Hoelang dat precies is, is per kat verschillend maar is nooit een kwestie van slechts een paar dagen. Een periode van 3-6 maanden is eerder regel dan uitzondering. 

Andersom geldt natuurlijk ook dat zo’n verhuizing heel spannend is voor zo’n kleintje. Ook een kitten heeft wat tijd nodig om aan een nieuwe omgeving en alle andere veranderingen te wennen. De beste manier om katten aan elkaar te wennen in het algemeen en volgens onderzoek ‘de langzame introductie‘. Wil je hierover meer lezen, klik dan hier.

Tips en oplossingen

Op zoek naar een maatje voor je oude(re) kat?

Wanneer je erover nadenkt om een maatje te zoeken voor je oudere kat, ga dan goed na of je de kat hiermee een plezier mee doet. Bij een oude kat die zijn hele leven alleen is geweest, of die op jonge leeftijd al het nest heeft verlaten kun je beter geen andere kat zetten. Heeft je kat wel een redelijke sociale basis, zoek dan liever een maatje die maximaal 2 jaar jonger of ouder is dan je eigen kat. En dus liever geen kitten. Wen de katten altijd aan elkaar via de langzame introductie, deze volgt het tempo van de katten zelf en geeft de meeste kans op vriendschap.

Kitten bij oude(re) kat gaat niet goed?

Zoals je hierboven hebt kunnen lezen ontstaan de problemen door het hoge leeftijdsverschil tussen je katten. Doordat zij zich in verschillende leeftijdsfasen bevinden, hebben oude en jonge katten behoeftes die niet goed op elkaar aansluiten. Wij kunnen de leeftijd van je katten uiteraard niet veranderen. Daarmee kunnen we ook de problemen die om deze reden ontstaan, niet bijsturen of oplossen. Er bestaan geen simpele tips die hier verandering in kunnen brengen. Het meest zorgzame en liefdevolle advies wat we je kunnen geven is een ander huisje te zoeken voor de kitten, het liefst een huisje met een ander kitten van ongeveer dezelfde leeftijd. Op die manier groeit de kitten op met een maatje die hem precies kan geven wat hij nodig heeft.

Twee kittens bij oudere kat?

Er wordt weleens aangeraden om twee kittens te plaatsen bij een oudere kat. Dit is in ieder geval een beter idee dan één kitten. Omdat twee kittens hun energie bij elkaar kwijt kunnen ontlast het de oudere kat. Maar realiseer je wel dat je hiermee je oude kat waarschijnlijk ook niet veel plezier doet. Ook twee kittens zijn erg druk in huis en zorgen voor veranderingen die stressvol zijn voor je oude kat. Wil je echt een maatje voor je oude(re) kat en heeft hij daar de juiste basis voor? Dan kun je het beste kiezen voor een kat die maximaal 2 jaar ouder of jonger is.