7 redenen waarom je kat in huis plast

Je kat plast in huis. Er er is niets dat een kattenbaasje zo wanhopig of radeloos kan maken, als een onzindelijke kat. Aanhoudelijk in huis plassen is ook gedragsprobleem nummer één waarvoor katten worden ingeslapen of herplaatst. Dat is natuurlijk vreselijk. Maar het goede nieuws is echter dat onzindelijkheid in de meeste gevallen goed kan worden behandeld – hetzij door de dierenarts, de kattengedragstherapeut – of beide.

Wanneer de kat het buiten de kattenbak doet, is het essentieel om eerst bepalen of er sprake is van plassen of sproeien. Wij mensen plassen op de wc om onze blaas te legen. Dat doen katten ook en dit noemen we plassen of urineren. Maar anders dan mensen, gebruiken katten urine ook om met andere katten te communiceren. Dan is er geen sprake van plassen maar van markeergedrag of sproeien.

Plast je kat in huis? Dan ligt het probleem in het feit dat de kat deels of volledig urineert op een andere plek dan de kattenbak. In deze blog bespreken we de mogelijke redenen waarom een kat in huis plast en wat je kunt doen om het op te lossen.

[lwptoc title=”Onderwerpen van deze Blog”]

Waarom plast een kat wel op de kattenbak

De kattenbak past bij de natuurlijke voorkeur van de kat voor fijn, zanderig materiaal

Om te snappen waarom de kat (ineens) een andere locatie boven de kattenbak verkiest, is het handig om te weten waarom een kat überhaupt op een kattenbak plast. Als je er over nadenkt is het toch eigenlijk een wonderlijk fenomeen dat elke kat van kleins af aan en zonder training op de kattenbak gaat? Dit komt omdat elke kat een aangeboren neiging heeft om zijn behoefte te doen in los, zanderig materiaal waarmee hij zijn urine en ontlasting kan begraven. Als het goed is, past de kattenbak en de vulling bij deze behoefte.

Een kat poept bij voorkeur op een andere plek dan waar hij poept

Dit graafgedrag wordt getriggerd door de geur van de uitwerpselen en urine. Het is vermoedelijk een zelf-beschermend mechanisme die ervoor zorgt dat de kat zo min mogelijk in aanraking komt met ziekteverwekkers. Daarnaast begraaft de kat zijn behoefte ook omdat geur eventueel roofdieren of andere soortgenoten kan aantrekken. In een natuurlijke situatie kiest een kat meerdere vaste plekken uit om zijn behoefte te doen. Een kat plast bij voorkeur op een andere plek dan waar hij poept. Als het goed is, heeft jouw kat dan ook meer dan 1 kattenbak zodat hij kan kiezen waar hij plast en waar hij poept.

Hoe beter de kattenbak past bij zijn natuurlijke voorkeur, hoe prettiger voor je kat

Een huiskat doet het op de kattenbak omdat de kenmerken ervan het meest overeenstemt met zijn aangeboren voorkeur. Hoe beter de kattenbak ingericht is op de kat zijn natuurlijke voorkeur – hoe prettiger de kat zich zal voelen op de kattenbak. Des te prettiger de kat zich voelt op de kattenbak, des te kleiner de kans is dat hij de behoefte krijgt om ergens anders te urineren. Aangezien het heel natuurlijk is voor je kat om haar behoefte te doen op de kattenbak, kun je er vanuit gaan dat er iets mis is op het moment dat de kat dit niet meer doet. Katten plassen nooit in huis omdat zij jaloers, boos of gemeen zijn. Een kat heeft altijd een goede kattenreden om buiten de bak te plassen. De kat is afhankelijk van zijn baasje om uit te zoeken wat deze reden is en hier een oplossing voor te zoeken.

7 redenen waarom je kat in huis plast en niet op de kattenbak

1. De kat plast in huis en niet op de kattenbak doordat hij deze aan pijn koppelt

Wanneer een kat in huis plast kan er sprake zijn van een medisch probleem of een gedragsprobleem. Een medisch probleem kan ervoor zorgen dat de kat pijn ervaart tijdens het plassen op de kattenbak. Er ontstaat door klassieke conditionering een aversieve associatie met de kattenbak. Dat betekent zoveel als dat de kat zijn gedrag verandert doordat hij herhaaldelijke negatieve ervaringen heeft met de kattenbak. Hierdoor koppelt de kat de ‘pijn’ aan de ‘kattenbak’. Een kat zal instinctief  de plek vermijden waar hij pijn ervaart. De kat probeert op deze manier ervoor te zorgen dat hij pijnloos kan plassen. Dat de kattenbak niet hetgeen is dat de pijn veroorzaakt, weet de kat niet.

2. Blaasontsteking en andere aandoeningen van de lagere urinewegen

Onzindelijkheid is een belangrijk symptoom van een van de meestvoorkomende aandoeningen bij katten, Feline Lower Urinary Tract Disease (FLUDT). FLUDT is een overkoepelende term voor verschillende aandoeningen van de lagere urinewegen bij katten. Blaasstenen, urinebuispluggen (-proppen), infecties en blaasontsteking vallen hieronder.

Stress en angst kunnen zorgen voor hormonale en chemische verstoringen in het lijf van de kat. Chronische stress en gevoelens van angst kunnen op zichzelf zorgen voor onzindelijkheid, maar ze kunnen ook bijdragen aan ‘ideopathische blaasontsteking’. Ideopathisch betekent ‘zonder bekende medische oorzaak’. Wanneer de dierenarts deze diagnose heeft gesteld, is het raadzaam om naast een medische behandeling ook de stressbronnen in huis eens onder de loep te nemen.

Naast onzindelijkheid kunnen de volgende signalen er ook op wijzen dat de kat kampt met een aandoening van de lagere urinewegen:

• Vaker dan normaal naar de kattenbak gaan – door een overmatig geprikkelde blaaswand wordt de blaas al bij een klein beetje urine geprikkeld om zich te legen, waardoor de kat vaker de aandrang krijgt om naar de kattenbak te gaan,
• Klein beetjes of druppeltjes urine plassen
• Bloed in urine (urine kleurt roze) of donkere urine
• Langer op de kattenbak zitten
• Gespannen houding op de kattenbak
• Afwijkende houding tijdens het plassen (liggend plassen bijvoorbeeld)
• Miauwen tijdens of na het plassen
• Regelmatig likken van de achterkant/buik
• Aanhankelijker of juist afstandelijker gedrag
• Agressie (naar baasjes of andere katten)
• Op andere plekken dan normaal liggen

Als je deze signalen herkent, neem dan contact op met de dierenarts. Deze zal meestal vragen om een plasje langs te brengen zodat deze kan worden onderzocht. Bij het vermoeden van een verstopping, is de kat een spoedgeval en zul je langs moeten komen met de kat.

3. Andere medische aandoeningen die onzindelijkheid kunnen veroorzaken

• Ziekten die zorgen voor vaker plassen  (nierfalen, diabetus, schildklieraandoening, leveraandoening)
• Aandoeningen die ervoor kunnen zorgen dat katten niet kunnen plassen (trauma door aanrijding, medicatiegebruik)
• (Na)pijn van een operatieve ingreep die zorgt voor pijn of ongemak tijdens het plassen
• Vooral bij oudere katten: artrose, cognitieve achteruitgang (dementie). En ook verminderd zicht (of zelfs blindheid) of reuk kunnen ervoor zorgen dat de kat in huis gaat plassen.

4. Stress en angst

Katten zijn het meest kwetsbaar in de natuur wanneer zij eten of drinken, paren of wanneer zij hun behoefte doen. De kat voelt daarom graag veilig terwijl hij op de kattenbak zit. Een kat die zich om een of andere reden niet veilig voelt terwijl hij zijn behoefte doet, zal een andere veilige plek in huis zoeken. Verschillende factoren hebben invloed op de kat zijn gevoel van veiligheid op de bak:

• De sociale relatie met de andere dieren in huis (ruzie met andere katten of angst voor de hond geeft de kat ook een onveilig gevoel)
• De sociale relatie met de eigenaren – verlatingsangst en tijdelijke afwezigheid baasje alsmede het missen van de moederpoes/nestgenootjes kan ook voor onzindelijkheid zorgen door een verhoogd gevoel van onveiligheid
• Stress door veranderingen (nieuwe meubels, andere gezinssamenstelling, verandering in dagelijkse routine, nieuwe kat of hond)

Wanneer een kat direct naast de kattenbak plast, geeft dit aan dat de kat wel de intentie had om het op de bak te doen. Echter is er een factor aanwezig in of in de buurt van de kattenbak dat hem hiervan weerhield.

5. Er zijn niet genoeg kattenbakken of het soort kattenbak vindt de kat niet prettig

In onze kattenbakgids vindt je uitgebreide informatie over het soort kattenbak dat de kat prettig vindt. Alsmede het aantal kattenbakken dat minimaal nodig is. Het juiste aantal kattenbakken –  voldoende kattenbakken in huis voorkomt kattenbaknijd. Daarnaast zorgen voldoende keuzeopties ervoor dat de kat kan kiezen waar hij plast en waar hij poept.

6. Kattenbak/kattenbakvulling aversie

Wanneer een kat een aversie (afkeer) heeft van de kattenbak of van de kattenbakvulling betekent dit dat hij de bewuste kattenbak of de kattenbakvulling niet prettig vindt. Ondanks dat er talloze soorten kattenbakvulling op de markt zijn, is uit onderzoek gebleken dat de meeste katten de voorkeur geven aan fijnkorrelig, klontvormend en ongeparfumeerd grit. Wanneer de kattenbak groot genoeg is en goed schoon gehouden wordt, maakt het niet uit of er een open of gesloten bak wordt gebruikt. Echter is het wel raadzaam om de klep van de gesloten bak af te halen.

Dat een kat gebruik maakt van de kattenbak, betekent niet automatisch dat de kattenbak voldoet aan zijn persoonlijke voorkeuren. Het is wetenschappelijk aangetoond dat de meeste katten nog gebruik maken van de kattenbak wanneer hun gedrag overduidelijk wijst op frustratie.

Symptomen die op een kattenbak aversie of kattenbakvulling aversie wijzen zijn ondere andere:

• Op de rand van de kattenbak zitten
• Langdurig graven na gebruik van de kattenbak
• Intensief snuffelen aan de behoefte nadat de behoefte is gedaan
• Minder vaak naar de bak maar langer bezig zijn (plas langer ophouden)
• Lang afvegen van de poten na gebruik van de kattenbak aan de kattenbak zelf of aan de vloer of de muur
• Veel uitloop
• Twijfelend, onrustig gedrag voordat de kat de bak betreedt
• Rennen na kattenbak bezoek
• Schudden van de pootjes
• Meermaals de kattenbak in- en weer uitgaan

De oorzaken van kunnen onder meer zijn:

• Onprettige (scherpe) structuur van het grit (geldt vaker voor silicaat, grof grit en houtkorrels)
• Niet genoeg plek om behoefte te doen (teveel drollen aanwezig)
• Geur aversie (geparfumeerd grit of bakverfrissers)
• Onjuiste afmeting van de kattenbak – de ideale kattenbak is 1.5 x zo groot als de kat (van kop tot staartbasis).
• De afwezigheid van de kattenbak (in het geval van buitenkatten)
• Onprettige vorm van de kattenbak (rond, ovaal, hoek)
• Soort kattenbak belemmert het uitzicht op de ruimte (kattenbak met boveningang, dichte kattenbak met klep, kattenbak verberger)
• De kattenbak maakt herrie of onvoorspelbare bewegingen (zelfreinigende kattenbak)
• Het type kattenbak zorgt voor onhygiënische omstandigheden zoals stank die de kat onprettig vindt (PeeWee)
• Onhygiënische omstandigheden van de bak (niet schoon genoeg)

7. Kattenbak is lastig te bereiken

Als de kat een ongelukje heeft gehad op een plek ver weg van de kattenbak vandaan, kan het zijn dat de kattenbak lastig te bereiken is of dat de toegang wordt geblokkeerd door een hond, andere kat of een kind. Wanneer de kat de meeste tijd doorbrengt in de woonkamer, maar de kattenbak(ken) op zolder staan, kan de afstand die de kat moet overbruggen te groot zijn. Dit geldt vooral voor kittens en oudere katten die hun plas niet zo lang (meer) kunnen ophouden. Het is wenselijk om in iedere ruimte waar de kat veel tijd doorbrengt, een kattenbak te plaatsen.

Er bestaan verschillende middeltjes/ trucjes die het plassen in huis niet afleren en zelfs kunnen verergeren omdat ze nog meer stress en angst veroorzaken. Wat je beter niet kunt doen:

• De kat straffen (neus in urine drukken, standje geven nadat hij geplast heeft)
• De kat in een kleine ruimte (of bench) opsluiten
• Vies ruikende keukenmiddelen op de plas plekken aanbrengen (peper, knoflookpoeder, koffiedik, mottenballen, azijn, citroensap)
• Kattenwegjaagsprays (Mispoes, Get off, Keep off spray)
• Afweerspray’s (Petsafe ssscat, Pet corrector spray)

Er bestaan verschillende ondersteunende middelen op de markt die rustgevend werken. Feliway is hier een populair voorbeeld van. Feliway zal echter de oorzaak van het probleem niet oplossen. Het enkel aanschaffen van een Feliway verdamper is dan ook in de meeste gevallen niet afdoende om het probleem op te lossen. Hetzelfde geldt voor Bachbloesems en andere homeopathische middelen. Homeopathische middelen zijn bewezen onwerkzaam, maar mocht u zich prettig voelen bij het gebruik ervan, dan is het raadzaam om ze enkel ter ondersteuning van een andere oplossing te gebruiken.

Wanneer je kat in huis plast, kunnen deze algemene adviezen het probleem oplossen:

1. Laat de kat medisch nakijken en zijn urine controleren
2. Plaats zoveel kattenbakken als dat je katten hebt, plus een extra – en plaats deze in ruimtes waar de kat veel tijd doorbrengt (niet direct naast elkaar).
3. Controleer de hygiëne van de bak – is deze echt goed schoon? Sommige systemen (PeeWee) zorgen ervoor dat er langere tijd urine in de kattenbak blijft liggen wat zorgt voor stank.
4. Bepaal of de kattenbakken op de juiste locaties staan (voor de kat)
5. Verwijder de klep van een dichte kattenbak
6. Verzeker je ervan dat het type kattenbak geen onveilig gevoel geeft. Een zelfreinigende kattenbak die geluid maakt of beweegt kan hiervoor zorgen. Daarnaast belemmert een kattenbak met boveningang het zicht op de ruimte.
7. Wees er zeker van dat de toegang tot de kattenbak(ken) niet geblokkeerd worden door de hond, een andere kat of uw kind.
8. Zorg voor een uitdagende en stressvrije omgeving

Schakel de hulp in van Lekker in je Vacht wanneer:

deze algemene adviezen niet afdoende zijn om het in huis plassen op te lossen. U zult de oplossing dan moeten zoeken in persoonlijk advies dat afgestemd is op uw specifieke situatie en de individuele behoeftes van uw kat(ten).

Neem hiervoor contact op met de kattengedragstherapeut van Lekker in je Vacht door te mailen naar lekkerinjevacht@gmail.com of te bellen naar 06-17 338 436

 

Bronnen:

• Curtis, T. M. (2015). Feline inappropriate urination. NAVC Institute: Today’s Veterinary Practice.
• Borchelt PL. Cat elimination behavior problems. Vet Clin North Am Small Anim Pract 1991; 21:257-264.
• McGowan, R. T., Ellis, J. J., Bensky, M. K., & Martin, F. (2017). The ins and outs of the litter box: A detailed ethogram of cat elimination behavior in two contrasting environments. Applied Animal Behaviour Science.
• Guy, N. C., Hopson, M., & Vanderstichel, R. (2014). Litterbox size preference in domestic cats (Felis catus). Journal of Veterinary Behavior: Clinical Applications and Research, 9(2), 78-82.
• Grigg, E. K., Pick, L., & Nibblett, B. (2013). Litter box preference in domestic cats: covered versus uncovered. Journal of feline medicine and surgery, 15(4), 280-284.
• Ellis, J. J., McGowan, R. T. S., & Martin, F. (2017). Does previous use affect litter box appeal in multi-cat households?. Behavioural Processes.