Je kat is bang voor bezoek en is gelijk weg zodra hij de deurbel hoort. Hij verstopt zich urenlang en is liever boven als je mensen over de vloer hebt. Sommige katten worden zelfs agressieve monsters als er vreemden op bezoek zijn. Ze kunnen zelfs tegen visite die al jaren over de vloer komt, fel blazen en uithalen. Oftewel je kat doet het in zijn broek bij visite. Misschien moet je de kat achteraf zelfs urenlang zoeken op de meest onlogische verstopplekken om hem weer terug te vinden. Angst voor bezoek komt bij veel katten voor, maar waarom eigenlijk? Hoe is dit gedragsprobleem (want dat is het) te voorkomen? En welke dingen kun je het beste doen of laten om het leven van je bange kat aangenamer te maken? Dat lees je in deze blog!

Hoe ontstaat angst voor bezoek bij katten?

Angst voor vreemden of bezoek lijkt misschien iets willekeurigs dat in de ene kat wel ontstaat en in de andere niet. Maar als je kat bang voor bezoek is, heeft dit een reden, een oorzaak. Soms zijn er zelfs meerdere ooorzaken. Door wetenschappelijk onderzoek weten we welke dingen dit gedragsprobleem veroorzaken.

Vroege moederscheiding zorgt voor katten die bang zijn voor bezoek

Verreweg de meestvoorkomende reden voor angst voor bezoek bij katten, is vroege moederscheiding. Wanneer een kat het nest te vroeg verlaat (vóór 12 weken) verandert dit de ontwikkeling. Het verandert dus de manier waarop een kitten zich emotioneel, geestelijk en lichamelijk vormt. Het verandert bijvoorbeeld ook het deel van de hersenen die angst regelt. Door wetenschappelijk onderzoek weten we wat dit uiteindelijk betekent voor de kat. Een gevolg hiervan is dat een kat angstig wordt voor vreemde mensen en voorwerpen.

Vroeggescheiden kittens kunnen later ook veranderingen in huis lastiger accepteren. En reageren angstig op harde geluiden. En dat is toch vaak waarmee de komst van bezoek gepaard gaat. Die kloppen of bellen aan en brengen soms grote pakketten, paraplu’s of koffers mee. Ze praten en lachen luid.

Hoe vroeger je kat uit het nest is gehaald, hoe groter de kans is dat je kat later bang is voor bezoek. En hoe vroeger je kat uit het nest is gehaald, hoe banger je kat vaak zal zijn.

Deze vorm van angst is onderdeel van de kat zijn ontwikkeling en kan daarom niet helemaal weggepoetst worden met kattengedragstherapie. Toch is het raadzaam om hulp in te schakelen bij erge angst. Want angst is het gevoel dat hoort bij de lichamelijke reactie stress. En stress maakt katten gevoeliger voor ziekte. Door kattengedragstherapie zijn ernstige vormen van angst wel te verminderen en kan de kat ongevoeliger gemaakt worden voor de dingen die hij eng vindt. Hierdoor wordt hij weerbaarder voor stress.

Gebrekkige socialisatie zorgt ook voor katten die bang zijn voor bezoek

Misschien verbaast het je, maar katten hebben van nature helemaal geen behoefte aan contact met mensen. Ze moeten echt leren om mensen als een vertrouwd en normaal onderdeel van hun leven te zien. Dit leren ze als ze nog heel jong zijn (2-8 weken) door dagelijks, positieve en intensieve interactie met mensen te hebben. Een keertje geknuffeld worden door de kinderen – zoals vaak bij boerderijkittens vaak gebeurd – is niet genoeg.

Een goed gesocialiseerd kitten is opgegroeid tussen mensen in de woonkamer. Daarnaast moeten kittens in contact komen met een hele diversiteit aan mensen die van elkaar verschillen qua lengte en huidskleur, geslacht en leeftijd.  Op deze manier wordt er een soort blauwdruk vastgelegd van de mens in de hersenen van de kat. De kat heeft dan een beeld van de mens als iets vertrouwds en fijns in zijn hoofd. Dit noemen we socialisatie. Een goed gesocialiseerde kat ontwikkelt geen angst voor mensen.

Andersom is het zo dat een kitten die geen, onvoldoende of vervelende ervaringen heeft met mensen op die leeftijd, angst zal ontwikkelen voor mensen. Een gebrekkig of niet gesocialiseerd kitten kan deze angst op latere leeftijd nog  (enigszins) overwinnen en één mens leren vertrouwen. Maar dit is niet hetzelfde als socialiseren, de blauwdruk ontbreekt bij deze katten. Een onvoldoende gesocialiseerde kat heeft geen fijn, vertrouwd beeld van mensen in zijn hoofd. In plaats hiervan ontwikkelen ze angst voor mensen. En daar komt dus die angst voor bezoek vandaan bij gebrekkig gesocialiseerde katten.

Is je gebrekkig gesocialiseerde kat daarnaast ook nog te vroeg uit het nest gehaald? Dan kunnen deze oorzaken elkaar versterken en dit kan voor ernstige angst zorgen. Omdat raskatten (met stamboom) eigenlijk altijd opgroeien in de woonkamer tussen mensen, zien we deze oorzaak bij hen eigenlijk nooit. Deze oorzaak komt wel veel voor bij htk’s, straatkatten, asielkatten en katten uit de opvang.

Deze vorm van angst is ook onderdeel van de kat zijn ontwikkeling en daarom niet helemaal weg te met kattengedragstherapie. Toch is het raadzaam om hulp in te schakelen bij erge angst. De kat kan weerbaarder tegen stress gemaakt worden en ongevoeliger voor de dingen die hij eng vindt.

Je kat is bang voor bezoek (geworden) door een vervelende gebeurtenis of nare ervaring (trauma)

Elke kat kan op een zeker moment in zijn leven bang voor bezoek worden. Namelijk wanneer hij iets vervelends meemaakt terwijl daar vreemde mensen bij zijn. Waneer de kat in die situatie erg schrikt of vreest dat hem iets kan gebeuren kan een kat deze vervelende gevoelens koppelen aan vreemde mensen (bezoek). Het gaat hier dan vaak om noodsituaties waarbij mensen in paniek zijn. En waarbij de vreemde mensen ook ongewone werkkleding dragen en grote apparaten bij zich hebben die de kat niet kent. Denk bijvoorbeeld aan de enorme brancard die ambulance personeel bij zich kan hebben.

Er zijn veel van dit soort gebeurtenissen mogelijk en je kunt dit ook lastig voorkomen. Dit zijn de gevallen die wij het meeste in onze praktijk zien en die het beste te helpen zijn met kattengedragstherapie.

Voorbeelden van gebeurtenissen:

• Er is brand en dus paniek in huis en er rennen brandweermannen (vreemde mensen) het huis in
• Je andere kat heeft een ongeluk gehad, het personeel van de dierenambulance (vreemde mensen) komt je huis binnen rennen om je kat snel te kunnen helpen
• Tijdens de verbouwing van het huis struikelt degene die het nieuwe raam komt plaatsen (vreemde). Het raam komt met veel herrie terecht op de grond en je kat verwond zich aan het glas
• Een verbouwing zonder dat de kat zich verwond kan voor sommige katten al zorgen voor veel angst. Omdat het samen gaat met vreemde mensen die in- en uitlopen, een hoop kabaal en onbekende geuren (verf b.v.) en voorwerpen (machines). Voor een gevoelige (vroeggescheiden) kat kan dit genoeg angst oproepen om deze vervolgens aan alle vreemde mensen en dus bezoek te koppelen
• Je partner is onwel geworden en wordt door ambulancepersoneel (vreemde mensen) het huis uitgedragen op een brancard
• Je binnenkat is per ongeluk naar buiten ontsnapt en enkele dagen weg. Hij is in paniek geraakt van voorbijrazende auto’s en voelde zich hulpeloos op straat. Tijdens zijn angstige ervaring buiten kwam hij vreemde mensen tegen.
• Je nichtje van net 4 jaar is in al haar enthousiasme achter de kat aangerend en heeft hem al schaterend uit zijn verstopplek getrokken. Hiervan is de kat enorm geschrokken en dacht even dat hem iets heel ergs stond te gebeuren.

Angst voor bezoek bij raskatten

Raskatten (met stamboom) zijn veelal goed gesocialiseerd en verlaten het nest pas met 12-13 weken. Daarmee hebben ze dus een positieve blauwdruk in hun hoofd van mensen. Zij hebben mensen leren zien als vertrouwd en normaal onderdeel van hun leven. Zijn er dan geen raskatten die bang zijn voor bezoek? Natuurlijk wel. Alleen wel minder, en om andere redenen. Zoals gezegd, kunnen alle katten bang voor bezoek worden door een nare gebeurtenis waarbij vreemde mensen aanwezig waren, dus ook raskatten.

Cattery waarbij de fokkers zeer weinig bezoek ontvangen

Daarnaast verschillen de fokkers van cattery’s onderling ook. Zoveel mensen, zoveel verschillen. De ene fokker is dagelijks druk aan het spelen met de kittens en krijgen veel kinderen op bezoek die ook nog met de kittens spelen. De andere fokker is juist wat rustiger en krijgt misschien maar weinig bezoek. In de coronatijd was er geen bezoek toegestaan en deze kittens zullen dus minder contact hebben gehad met bezoek. Hoeveel (verschillende) mensen er over de vloer komen bij de cattery maakt ook uit hoe goed de kittens gesocialiseerd worden op mensen.

Baasjes van raskatten die weinig bezoek ontvangen

Ook als je een kitten hebt dat veel bezoek gewend was, kan deze bezoek na lange tijd ontwennen. Krijg je als baasje maar heel weinig bezoek over de vloer (bv door corona) dan raakt je kat dit ontwend. Echte angst voor mensen kun je dit noemen, maar het kan er bijvoorbeeld wel voor zorgen dat je kat mensen ontloopt die anders dan zijn baasje ruiken of klinken. Door regelmatig contact te hebben met andere mensen wordt telkens bevestigd dat mensen iets leuks zijn voor de kat. En daardoor kan de kat zich bij andere mensen ook op zijn gemak voelen.

Cattery waarbij de fokker uit enkel een man of vrouw bestaat

Het is ook belangrijk dat een kitten contact heeft met verschillende mensen, zoals mannen en vrouwen. Wanneer de fokker een man of een vrouw alleen is, is het belangrijk om ook regelmatig bezoek te ontvangen van het andere geslacht. Omdat de kittens anders angst kunnen ontwikkelen voor de mensen die ze nog nooit gezien hebben.

Hoe voorkom je angst voor bezoek bij katten?

• De kat lang genoeg in het nest (12 weken) laten
• Kies een kitten dat goed gesocialiseerd is. Oftewel een kitten dat 12 weken in de huiskamer met mensen is opgroeid. En contact heeft gehad met een verscheidenheid aan mensen.
• Vervelende gebeurtenissen zijn niet te voorkomen, dat is het leven. Maar neem contact op met een kattengedragstherapeut als de kat na 48 uur rust nog steeds angstig is (en bijvoorbeeld agressief of onzindelijk)
• Zorg ervoor dat je zelf ook regelmatig bezoek over de vloer krijgt

Wat moet je doen als je kat bang is voor bezoek?

Creëer een veilige haven voor je kat

Bij een hele angstige kat wil je de enge dingen die gepaard gaan met bezoek zoveel mogelijk verminderen. Om te beginnen, wil je de kat een veilig plekje geven om zich terug te trekken nog voordat het bezoek er is. Het fijnst is het voor je kat wanneer deze kamer wat verder weg ligt van de kamer waar het bezoek zal zijn. Op die manier hoort je kat het kloppen, de deurbel en de enthousiaste begroeting niet. Kies voor een kamer waarvan je weet dat het bezoek niet komt zodat je kat zich hier helemaal kan ontspannen.

Om dat te bereiken zorg je ook voor een lekker ligplekje, eten en drinken, een kattenbak en enkele voerpuzzels in deze kamer. Zorg ook voor een beschutte verstopplek en een veilige hoge plek. Doordat de kat alles heeft wat hij nodig heeft, voelt hij zich niet opgesloten. Dat is belangrijk, want een kat die denkt dat hij opgesloten zit, zal zich ook angstig voelen.

Creëer een veilige leefomgeving voor je bange kat 

Bij alle vormen van angst helpt het wanneer je kat zich overal in huis veilig en ontspannen voelt. Dat doe je door MEMO toe te passen, waar we al eerder aandacht aan besteed hebben. Besteed extra aandacht aan verstopplekken en hoge plekken in huis. Door van elk minimaal één te plaatsen in elke ruimte waar de kat dagelijks komt, voelt hij zich veiliger.

Hoe kan de visite zelf je kat helpen om minder angstig te zijn?

Als je een kat hebt die maar een beetje bang is, kun je het bezoek vragen om hiermee rekening te houden. Door deze dingen te doen, is het bezoek minder eng voor je kat en gaat hij bezoek misschien zelfs wel leuk vinden:

• Je kat niet in de ogen aankijken
• Schoenen uitdoen (voorkomt stampen en herrie)
• Kat aan je hand laten snuffelen en naar je toe laten komen (in plaats van naar de kat toe gaan)
• Jezelf klein en minder bedreigend maken door op de grond te gaan zitten
• Het bezoek lekkere dingen aan de kat laten geven (eventueel op de grond als de kat niet uit de hand durft te eten)
• Het bezoek met de kat laten spelen met een speelhengel (spelen vermindert angst en stress)
• Het bezoek kan angst verminderen door de afstand tussen zichzelf en de kat groter te maken
• Hou er rekening mee dat het bezoek belangrijke vluchtroutes kan blokkeren wanneer zij in een smalle ruimte staan zoals de gang of op de trap