Vertrouwen in je kat hebben, is nodig voor een sterke band.

Vertrouwen is het geloof dat iemand doet wat je verwacht.

Hier tegenover staat dus ook, dat je vertrouwen wordt geschaad, wanneer iemand iets doet wat je niet verwacht. Oftewel, wanneer je kat iets onvoorspelbaars doet verdwijnt er een stukje vertrouwen.

Dat is ook waarom gedragsproblemen de band tussen kat en baas kunnen schaden. Want dit type gedrag lijkt voor baasjes vaak vanuit het niets te zijn ontstaan, daarnaast wordt het ook vaak niet goed begrepen.

Zeker bij agressie of sproeien zien we vaak dat mensen het vertrouwen in hun kat kwijtraken. Dit zijn voorbeelden van gedrag die ook nog voor pijn of schade zorgen. Als we pijn gedaan worden (lichamelijk of emotioneel), komt er een breuk in het vertrouwen. En daarmee ook in de band.

Dat is waarschijnlijk ook de reden waarom gedragsproblemen er zelfs voor kunnen zorgen dat katten uiteindelijk in het asiel belanden. Want een deel van jou sluit zich af als het vertrouwen (deels) weg is en de band is geschaad.

Het is niet leuk als je kat je bijt of krabt. En het is niet leuk als je kat je huis onderplast. Baasjes willen koste wat kost van dat probleem af, desnoods door de kat weg te doen.

Als het op dit moment voelt of je een strijd voert met jouw vriendje omdat hij je pijn heeft gedaan of omdat hij het huis vernielt, weet dan dat wat je nu voelt normaal is. Dat dit tijdelijk is. Dat je kat geen kwaad in de zin heeft. En dat er ook een oplossing is.

Wat is hier nu gebeurd dat zorgde voor agressie en wantrouwen?

Honden roepen doodsangst op bij Mimi

Mimi is niet opgegroeid met honden als kitten, ze is niet gesocialiseerd op honden.

Ze heeft daarom nooit geleerd om honden als normaal en veilig onderdeel van haar omgeving te zien.

Dieren waarmee katten niet zijn opgegroeid, zullen later angst oproepen. Hoeveel angst verschilt per kat. In het geval van Mimi roepen honden doodsangst op.

Mimi wordt erg overvallen door de komst van het hondje

Mimi wacht bij de voordeur op de heugelijke thuiskomst van haar baasje. Ze verwacht dat er iets leuks gaat gebeuren. Maar daarentegen komt haar baasje binnen met ‘iets gevaarlijks’.

Mimi is hier niet op voorbereid en omdat ze zo dichtbij de voordeur zit, komt ze ook gelijk heel dichtbij het hondje.

Hoe dichterbij iets gevaarlijks komt, hoe bedreigender dat is.

Omdat het hondje heel erg dichtbij komt, voelt Mimi zich ook direct heel erg angstig.

Mimi haar fight en flight reactie kickt in

Wanneer een kat te maken krijgt met groot gevaar, gebeurt er iets in het lijf.

Het lijf gaat in de overlevingsstand.

Er wordt onmiddelijk een stoot stresshormonen in het lijf gemaakt, waardoor ook de kat zijn gedrag verandert.

In plaats van pas te reageren nadat de situatie is geanalyseerd en ingeschat, reageert de kat direct. Niet denken, maar doen.

En dus haalt Mimi direct uit op het moment dat zij iets op zich af ziet komen. In dit geval valt ze dus de schoen aan van de eigenaar die haar daarmee weg probeerde te duwen.

Het hondje wordt op gelijke hoogte van Mimi neergezet

Daarna wordt het reismandje met pup op de grond in de woonkamer gezet.

Voor Mimi betekent dit dus dat er iets levensgevaarlijks pal in haar veilige leefomgeving wordt neergezet.

En daarnaast is deze levengevaarlijke bedreiging nu ook nog op dezelfde hoogte als Mimi (op de grond).

Voor Mimi is dit het moment waarop ze in blinde paniek raakt. Er is nu echt geen ontkomen meer aan;

haar leven is nu echt in gevaar (in haar beleving).

Ze ervaart intense angst. Wanneer een kat zich bedreigd voelt kan hij daar op drie manieren op reageren

1. Vluchten
2. Aanvallen
3. Verstijven van angst

Mimi wil zichzelf in veiligheid brengen en zoekt daar instinctief een hoge plek voor. Hoe hoger een kat zit, hoe veiliger hij zich voelt.

Mimi probeert daarom ook (tevergeefs natuurlijk) de muren op te klimmen. En als dit niet lukt, klimt ze in het gordijn. Ze kan vanuit het gordijn echter nergens anders heen. En dus houdt ze met alle kracht die ze heeft, stevig vast aan het gordijn.

Haar baasje gaat haar “bevrijden” uit het gordijn

Dit is het moment dat haar baasje, Mimi wil bevrijden uit het gordijn.

Maar Mimi weet op dit moment maar één ding; als ik loslaat is mijn leven voorbij. En dus probeert Mimi uit alle macht te voorkomen dat ze uit het gordijn wordt gehaald.

Ze slaat om zich heen om maar grip te krijgen op het gordijn. En om ervoor te zorgen dat ze losgelaten wordt (door haar baasje). Mimi heeft waarschijnlijk geen enkel benul wie haar vastpakt. Ze weet ook niet dat ze haar baasje pijn doet. Deze agressie is helemaal niet gericht op haar baasje.

Ze wil overleven. Haar levensdoel is om veilig in dat gordijn te blijven.

Mimi zegt dan ook geen sorry 

Aangezien Mimi helemaal niet bezig was met haar baasje, maar met in leven blijven, zegt Mimi ook geen sorry.

Het ‘verontschuldigende gedrag’ is in werkelijkheid geruststellend gedrag. Dit is gedrag dat katten laten zien wanneer zij erg gespannen zijn. Door te knuffelen en door kopjes te geven voelen zij zich wat beter en minder gespannen.

Hoe kan een kat jouw vertrouwen herstellen als hij geen sorry kan zeggen? Laten we daarvoor eerst eens kijken hoe dat bij mensen werkt.

Hoe herstellen mensen vertrouwen?

We zijn gewend dat wanneer we gekwetst worden door een mens, de ander verantwoordelijkheid neemt voor zijn kwetsende gedrag.

• Mensen zien graag dat iemand duidelijk maakt waarom het is misgegaan
• We hebben het nodig dat de kwetser snapt hoe zeer dit gedrag heeft gedaan
• We moeten horen wat diegene een volgende keer anders zou doen als deze een volgende keer in dezelfde situatie terechtkomt.
• Diegene moet dus idealiter zijn fouten inzien en toegeven, sorry zeggen en beterschap beloven
• Er moet sprake zijn van oprecht berouw
• Door te zien dat de kwetser echt wordt geraakt door de ander zijn pijn, zijn we gerustgesteld en geloven we in positieve verandering

Dit zie je ook in het voorbeeld. Het baasje is ervan overtuigd dat Mimi spijt heeft van wat ze heeft gedaan en sorry zegt.

In werkelijkheid zal Mimi het niet eens geweten hebben dat haar baasje bij haar stond toen ze in het gordijn hing. Want Mimi was alleen gefocust op overleven.

Van de kat verwachten we eigenlijk hetzelfde 

Het is heel menselijk, maar tegelijkertijd oneerlijk om datzelfde gedrag te verwachten van de kat.

En toch is dat wel hoe veel mensen met hun kat omgaan als deze iets vervelends doet. Of dat nu agressief gedrag is, of bijvoorbeeld in huis plassen.

We willen dat de kat weet wat hij fout heeft gedaan, berouw laat zien en ‘sorry zegt’.

En vanuit die gedachte doen we dingen die niet zo handig zijn. Omdat de kat er niets van leert en de band tussen jou en je kat nog meer aantast.

Accepteer dat je kat zijn fout niet inziet en geen sorry zegt

Wanneer de kat iets doet wat onwenselijk is — zoals krabben of in huis plassen — is het menselijk om te willen dat de kat zijn fout inziet.

Dat wordt bijvoorbeeld geprobeerd door hem te straffen of tegen hem te schreeuwen.

Anderen sleuren de kat zijn snuitje door zijn eigen urine om te laten zien dat hij niet in huis mag plassen.

Hierdoor zal de kat ook heus wel even stoppen met het gedrag, bijvoorbeeld omdat hij schrikt. Of omdat hij bang is door wat jij doet en daardoor even in elkaar duikt of terugdeinst.

Mensen concluderen hierdoor nog weleens onterecht dat de kat dús snapt dat hij iets verkeerds heeft gedaan. Dit is niet zo, het is een schrikreactie of angstreactie.

Je kat kan simpelweg niet de link leggen dat jij iets heel vervelends doet, omdat hij zojuist stout is geweest toen hij op de deurmat plastte. Dat is een veel te ingewikkelde gedachtegang.

Een kat zal dan ook niets leren van straf. Het enige dat je hiermee bereikt is een grote extra portie stress en angst.

En dat zijn de nummer één oorzaken van gedragsproblemen zoals onzindelijkheid en agressie. Met wat pech vererger je dus zelf het probleem in plaats van dat je er iets mee oplost.

Goed om te weten: Je kat heeft geen kwade bedoelingen, het is niet persoonlijk

Je kat zal zijn fouten niet inzien, maar daarentegen had hij al nooit kwade bedoelingen. Je kat plast niet in huis om je te pesten, uit nijd of jaloezie. De kat is geen wraakzuchtig dier.

Katten plassen daarentegen wel vaak in huis omdat zij zich erg onveilig voelen. Of omdat zijn baasje een kattenbak uitgekozen heeft die voor het baasje erg handig is, maar erg onprettig is voor de kat zelf.

We moeten goed begrijpen dat wat de kat doet, echt niet persoonlijk bedoeld is.

In tegendeel zelfs, het wijst op een probleem waar de kat zelf ook veel last van heeft.

Een probleem waar je kat jou nodig voor heeft. Want hij kan het niet zelf oplossen!

Een kat is ook niet agressief omdat hij je pijn wil doen of omdat hij gemeen is.

Meestal is zelfs het tegenovergestelde aan de hand. Agressie komt namelijk veelal voort uit angst. De kat voelt zich erg onveilig of bedreigd. En dat is natuurlijk heel vervelend en mag je best een beetje zielig vinden voor de kat.

Er is dus altijd een goede reden (oorzaak) voor je kat zijn gedrag. Wanneer je deze reden (oorzaak) weet en begrijpt, wordt het gedrag minder onvoorspelbaar en kan er weer begrip komen voor de kat.

Wanneer bekend is wat de reden is voor het probleemgedrag, kan je zelf of samen met een kattengedragstherapeut werken aan een echte oplossing voor het probleem.

Hoe kan het baasje van Mimi haar ooit weer vertrouwen?

Zolang haar baasje geen honden meer in huis haalt, hoeft hij Mimi niet te wantrouwen. Ze had geen kwade bedoelingen! Ze probeerde enkel haar eigen leven te beschermen.

Zolang Mimi niet meer in een vergelijkbare situatie terechtkomt waarbij ze het gevoel heeft dat haar leven in gevaar is, zal dit dus ook niet meer gebeuren. Deze specifieke situatie was de oorzaak van het agressieve gedrag.

Die situatie is voorbij en het bijbehorende gedrag dus ook.

En dat is ook altijd de oplossing; zoek naar het probleem en los dit op. Als de reden van het onwenselijke gedrag verdwijnt, verdwijnt daarmee ook het bijbehorende gedrag.

Mimi’s baasje doet er daarnaast goed aan om zich te richten op zijn eigen gedrag richting haar (niet meer grommen). Omdat vertrouwen van beide kanten moet komen. Mimi moet er ook op kunnen vertrouwen dat haar baasje geen onvoorspelbare, nare dingen doet.

Als laatste zouden hoge plekken en verstopplekken Mimi een veiliger gevoel in huis kunnen geven. Daarmee ondersteun je katten die wat banger aangelegd zijn.

Begrijpen en oplossen van het gedragsprobleem, herstelt het vertrouwen in je kat

Wanneer je kat ineens gedrag vertoont waar jij last van hebt, dan is er iets aan de hand.

De kat zegt je eigenlijk dat hij niet lekker in zijn vel zit en dat hij hulp nodig heeft. Jouw hulp!

Aangezien je kat niet kan vertellen waar hij last van heeft, zal jij erachter moeten komen wat de oorzaak is van het gedrag. In het geval van Mimi was er sprake van een tijdelijke, vervelende situatie die het probleemgedrag (agressie) veroorzaakte. Door Mimi uit deze situatie te halen, verdween ook het agressieve gedrag.

Een duidelijk aanwijsbare situatie (zoals het bezoek van een vreemde hond) die probleemgedrag zoals agressie veroorzaakt, is het makkelijkst om op te lossen.

Maar er is niet altijd een bepaalde situatie aan te wijzen. En de oorzaak is dus niet altijd zo makkelijk te achterhalen. Veel vaker ontstaat probleemgedrag door verschillende oorzaken die door elkaar heen spelen.

En dan kan het heel lastig zijn om er zelf achter te komen wat je nu precies (allemaal) op moet lossen om de kat goed te helpen.

Soms is er sprake van een lichamelijk probleem. Je kat kan ook al een hele tijd spanning aan het opbouwen zijn door veranderingen of omstandigheden in de kat zijn omgeving die hij erg onprettig vindt.

Het is belangrijk om zowel lichamelijke als gedragsmatige oorzaken uit te sluiten:

Heeft je kat jeuk of pijn?

Het kan zijn dat er iets mis is in zijn lijfje. Dat hij bijvoorbeeld vreselijke jeuk heeft of pijn door een blaasontsteking. Pijn, jeuk of ander ongemak zorgt voor een kort(er) lontje bij je kat. Pijn, jeuk en ongemak kunnen daarom voor veranderingen in je kat zijn gedrag zorgen. Het is daarom ook goed om bij gedragsveranderingen een bezoekje aan de dierenarts te brengen.

Is er iets naars gebeurd of is er onlangs iets veranderd?

Het verhaal van Mimi is een schoolvoorbeeld van een nare gebeurtenis. Het hondje was er maar even, waardoor het probleem ook tijdelijk was.

Maar er zijn ook problemen die niet tijdelijk zijn en waar de kat dag in, dag uit, last van heeft.

Omdat stress zich opstapelt, voelt de kat zich steeds meer gespannen en rotter. Totdat hij zo gespannen is, dat hij helemaal van de leg en compleet uit balans raakt. Dat is meestal het moment dat een gedragsprobleem zichtbaar wordt.

Hoe vroeger je kat uit het nest is gehaald, hoe sneller hij uit balans raakt.

Dat is ook de reden waarom we je altijd zullen vragen hoe oud de kat was toen hij het nest verliet, als je ons een probleem voorlegt.

Het is aan jou als baasje om uit te zoeken wat er aan de hand kan zijn, eventueel samen met een kattengedragstherapeut.

Bekende stressfactoren bij katten zijn:

• Andere gezinssamenstelling (nieuwe vriend, scheiding, overlijden, nieuw dier erbij)
• Aanpassingen van de dagelijkse routine (meer of minder gaan werken van het baasje)
• Veranderingen in of rondom huis (verbouwing, ander interieur, nieuwe buurtkat)
• Leefomgeving die natuurlijk kattengedrag onvoldoende ondersteunt
• Te weinig uitdaging

Doe dit om weer vertrouwen in je kat te krijgen

1. Accepteer dat je kat zijn fout(en) niet zal inzien en geen sorry kan zeggen
2. Besef dat wat je kat doet niet persoonlijk tegen jouw gericht is (niet gemeen is bedoeld)
3. Achterhaal de oorzaken van het probleemgedrag (samen met een kattengedragstherapeut)
4. Leer het gedrag en de emoties van je kat begrijpen zodat het minder onvoorspelbaar wordt
5. Pak de oorzaken van het probleemgedrag aan (samen met een kattengedragstherapeut)
6. Het gedrag zal verdwijnen wanneer de oorzaken zijn aangepakt