Graanvrij kattenvoer – wat zijn koolhydraten en granen precies?

Krijgt je kat graanvrije brokken of heb je bewust gekozen voor een graanvrij natvoer? Graanvrij voer is een van de snelstgroeiende segmenten in kattenvoerland. Steeds meer kattenliefhebbers kiezen voor graanvrij of koolhydraatarm kattenvoer omdat dit beter zou zijn. En minder vaak zou leiden tot een voedselallergie, suikerziekte en tandsteen. Het is logisch dat je je geliefde snorremans het beste voer gunt en zijn gezondheid niet op het spel wilt zetten. De producenten van kattenvoer spelen gretig op deze vraag in. Als kattenvoer merk doe je niet meer mee als je geen graanvrije brok in je assortiment hebt. En dus komen er steeds meer soorten kattenvoer zonder graan op de markt. Het zou het leven van zoveel kattenbaasjes simpeler maken. Om te beoordelen of een kattenbrok goed is of niet, negeer je de overige 42 ingrediënten en kijk je simpelweg of er graan in zit of niet. Dit klinkt te mooi om waar te zijn – en helaas, dat is het ook.

Voeding voor de kat is een complex onderwerp en alleen de aanwezigheid of afwezigheid van graan in een kattenbrok is onvoldoende om de kwaliteit juist te beoordelen. Goed kattenvoer bevat alle benodigde voedingsstoffen in de juiste verhouding (compleet en gebalanceerd), is smaakvol en goed te verteren door katten zodanig dat ze er voldoende van (willen) eten en daarnaast moet het veilig zijn. Er bestaan prima graanvrije kattenbrokken, maar er bestaan evenveel – zo niet meer – prima kattenbrokken mét graan. Uit onderzoek blijkt ook dat graanvrij voer niet perse gezonder is.

In de komende blogs neem ik je mee naar de wondere wereld van de koolhydraten en kun je lezen wat de nieuwste wetenschappelijke inzichten zijn. Deze blog is de eerste van de reeks en bespreekt wat koolhydraten en granen nu precies zijn.

Graan in kattenvoer – Wat zijn koolhydraten?

Een groot aantal kattenliefhebbers houdt zich bezig met de vraag of commerciële kattenbrokken (droogvoer) wel zo geschikt is als voeding voor de kat. De kat is immers een vleeseter en daarom wordt getwijfeld of de kat als obligate carnivoor überhaupt wel iets kan met de ‘enorme hoeveelheid graan in brokken’. Er wordt ook veelvuldig geclaimd dat granen en koolhydraten vooral aan brokken worden toegevoegd als vulstof. Er zou maar één reden zijn waarom koolhydraten in kattenvoer zitten en dat is omdat ze goedkoop zijn. Uit onderzoek blijkt echter dat katten graan prima kunnen verteren. Om te snappen wat koolhydraten (en granen) voor nut hebben in kattenvoer, moet je allereerst weten wat koolhydraten en granen precies zijn.

Suikers, zetmeel en vezels vormen een groep stoffen die we geclassificeerd hebben als koolhydraten. Wanneer voeding ‘veel koolhydraten’ bevat, bedoelen we daar eigenlijk mee te zeggen dat de voeding veel suikers, zetmeel of vezels bevat. Als we het hebben over suikers, bedoelen we niet die witte, mierzoete korrels die je ’s ochtends door je koffie roert. We hebben het dan over een groep chemische stoffen die bepaalde kenmerkende eigenschappen gemeen hebben.

Materiaal afkomstig van levende organismen is gemaakt van koolhydraten

Koolhydraten zijn de meestvoorkomende organische verbindingen ter wereld. Het meeste organische materiaal op aarde – oftewel materiaal afkomstig van levende organismen, zoals bladeren, uitwerpselen en dode dieren – is gemaakt van koolhydraten. Koolhydraten kunnen worden ingedeeld in:

1. monosacchariden (glucose, fructose, galactose)
2. oligosacchariden (sacharose, maltose, lactose)
3. polysacchariden (zetmeel, cellulose, pectine)

Monosacchariden – Dit is chemisch gezien, de eenvoudigste koolhydraat. Glucose is een monosaccharide, een eenvoudige koolhydraat en een belangrijke energiebron voor alle lichaamscellen. Wanneer de “bloedsuikerwaarde” wordt gemeten, wordt eigenlijk de hoeveelheid glucose in het bloed gemeten. Fructose, oftewel fruitsuiker is aanwezig in groente en fruit. Galactose vindt je vooral in melk en zuivelproducten. De suikers uit deze groep hebben een zoete smaak.

Oligosacchariden – Dit is een minder eenvoudige koolhydraat en bestaat uit drie tot negen monosacchariden. Als we het hebben over die mierzoete witte korrels die je door je koffie roert, hebben we het eigenlijk over één specifieke suiker, sacharose. Lactose, oftewel melksuiker is een suiker die van nature alleen in melkproducten voorkomt. De suikers uit deze groep hebben een zoete smaak.

Polysacchariden – zijn chemisch gezien complex en vormen een ketting van minimaal twee tot wel duizenden monosacchariden. Twee voorbeelden hiervan zijn glycogeen en zetmeel. Glycogeen is een stofje dat dieren in hun lever en spieren opslaan, als energieopslag, vergelijkbaar met zetmeel in planten. Planten die van nature veel zetmeel bevatten zijn (zoete) aardappel, rijst en tarwe, mais, cassave, (kikker) erwten, linzen, tapioca. Cellulose is een stof die door nagenoeg alle planten wordt gemaakt. Het geeft de wand van de plantencel stevigheid. Deze groep koolhydraten missen de zoete smaak.

Als je op zoek bent naar kattenvoer dat geen koolhydraten bevat, moet je dus heel wat meer ingrediënten vermijden dan enkel ‘graan’.

Wat zijn granen?

Granen, peulvruchten en noten worden allemaal samengeschaard omdat ze – verrassend genoeg – allemaal zaden zijn. Granen zijn zaden van grassen. Uit de zaden van deze grassen groeien tarwe, mais, haver of rijst. Graan is dus niet een op opzichzelfstaande plant die je makkelijk kunt vermijden. Uit onderzoek is gebleken dat katten verschilende soorten koolhydraten prima kunnen verteren en gebruiken. Het is dus niet heel zinnig of nodig om granen in kattenvoer zomaar te vermijden.

Bronnen:

1. Belitz, H. D., Grosch, W., & Schieberle, P. (1999). Food chemistry. ed.