Zijn keramische EM-X kralen de oplossing tegen vlooien en teken?

Keramische EM-X kralen, werkt dit tegen vlooien? Een van de moeilijkste keuzes die je moet maken als kattenliefhebber is hoe je de kat veilig beschermt tegen vlooien. Dat kruipende en springende ongedierte zorgt niet alleen voor jeuk; ze kunnen ziektes overbrengen en voor allergieën en huidinfecties zorgen. Katten hebben bescherming nodig, maar van veel vlooienmiddelen wordt beweerd dat ze giftig zijn of in ieder geval vol zitten met onveilige chemicaliën.

Door dit soort verhalen is de stap naar natuurlijke middelen – waarvan wordt gezegd dat ze wel veilig zijn – snel gezet. In dit artikel delen we de nieuwste trend op het gebied van natuurlijke vlooienbestrijding: keramische EM-X kralen. Een handgemaakte halsband bevat een stuk of 5 van deze kralen en kost ongeveer €25,00. Er zijn zelfs workshops waarbij je zelf een natuurlijke anti vlooien- en tekenband kunt leren knopen. Ze zouden onbegrensd bruikbaar en werkzaam zijn. Een koopje of koop je een kat in de zak? Wat zijn dit voor kralen, wat doen ze en hoe goed werken ze? Lees snel verder!

Keramische EM-X kralen tegen vlooien

De nieuwste trend op het gebied van natuurlijke vlooienbestrijding zijn de zogenaamde EM-X keramische anti-tekenbanden die tevens tegen vlooien zouden werken. De kralen komen vermeend uit Japan en zouden de natuurlijke weerstand verhogen waardoor het dier infecties beter de baas kan. De ‘EM’ staat voor Effectieve Micro-organismen en het systeem zou ontwikkeld zijn door de Japanse professor Dr. Teruo Higa. Een authentieke kraal zou wel 80 verschillende micro-organismen bevatten welke in de klei worden gebakken.

De werking zou zich berusten op het verhogen van de weerstand en het uitzenden van een hele lage of juist langgolvende infraroodstraling welke vlooien en teken op afstand zouden houden. Als klap op de vuurpijl zouden deze kralen ook nog eens zorgen voor een glanzende vacht. Dat klinkt goed, nietwaar? Lekker in je Vacht werkt ook het liefst met zo mild mogelijke, veilige en bewezen werkzame middelen dus we gingen eens op onderzoek uit. Wat zijn dit voor kralen, wat doen ze en hoe goed werken ze?

Zo zit de keramische kraal in elkaar

Keramische pijpjes of kraaltjes zijn op zich niets nieuws. Sterker nog, ik heb ze in huis en gebruik ze dagelijks – in mijn aquariumfilter. Deze keramische pijpjes hebben de eigenschap dat ze heel erg poreus zijn. Dat betekent dat er duizenden microscopisch kleine poriën of gaatjes in zitten die zijn ontstaan door verhitting van de klei waaruit de pijpjes bestaan. Daarnaast is het oppervlak van de pijpjes ook ruw. Hierdoor kunnen aquarium bacteriën ook goed op het oppervlak van het pijpje hechten. Je moet zo’n keramisch pijpje zien als een soort van hotel met miljoenen piepkleine kamers waar bacteriën graag in wonen.

Deze eigenschappen zorgen ervoor dat er – in een aquariumfilter gevuld met deze pijpjes – miljoenen nuttige bacteriën kunnen wonen. Deze bacteriën groeien in het aquariumwater en de pijpjes voorzien deze goede bacteriën dus van onderdak. In het aquariumfilter zorgen deze goede bacteriën voor de noodzakelijke afbraak van schadelijke stoffen. De pijpjes zijn dus speciaal bedoelt voor het aanhechten van (aquarium) bacteriën. Overigens kunnen schadelijke bacteriën zich ook aan het materiaal hechten.

Het idee is dat deze pijpjes – die ook bekend staan als EM-X kralen – onderdak bieden aan de 80 verschillende micro-organismen waaruit EM bestaat. Een pak van deze keramische pijpjes voor het aquarium kost €12,99 voor 1000 ml. De keramische EM-X pijpjes kosten €36,35 voor 500 gram.

Wat is EM-X of EM?

Dr. Teruo Higa

De Japanse onderzoeker Dr. Teruo Higa – de vermeende bedenker van de kraal – heeft heel wat onderzoeken op zijn naam staan. We bezochten eens de website van het bedrijf dat EM grootschalig produceert, EMRO om meer informatie te verkrijgen over ‘zijn’ EM kralen. De website is https://www.emrojapan.com.

Al gauw zou blijken dat de onderzoeker inderdaad te koppelen is aan EM, maar niks te maken heeft met de kralen of de anti-vlooien of teken halsbanden.

Zijn idee voor EM kreeg hij – volgens de website – terwijl hij bezig was met zijn onderzoek naar mandarijnen voor zijn doctoraat in de landbouw. Hij kreeg lichamelijke klachten doordat hij dagelijks in contact kwam met kunstmest. Toentertijd werd er nog veel gebruik gemaakt van kunstmest en pesticiden in de landbouw, want het maken van organische bemesting is erg arbeidsintensief.

Dit mandarijnenonderzoek bracht hem op het idee dat het wel fijn zou zijn als er een veiliger en natuurlijk alternatief voor handen was. Vanaf dat moment nam hij zich voor om uit te zoeken of veilige en onschuldige bacteriën hierbij zouden kunnen helpen. Hij verzamelde dagelijks verschillende stammen bacteriën in een emmer zodat hij ze ook weer netjes kon weggooien aan het einde van de onderzoeksdag. Tot die ene dag – waarop hij het net even anders deed dan normaal – en de emmer met bacteriën niet weggooide maar uitstrooide over een grasveld. Een week later groeide het gras precies op die plek veel weelderiger dan elders.

Het concept van een nieuwe, veilige soort bemesting was geboren: EM. EM^®  is een merknaam die verwijst naar een groep van microbiële producten ontwikkelt door dr. Higa. EM staat voor “Effective microorganisms”, oftewel “Effectieve micro-organismen”. Dit zijn levende organismen die zo klein zijn dat ze niet met het blote oog te zien zijn. Bacteriën, gisten en schimmels zijn micro-organismen. Elke mengeling hiervan kan dus vallen onder de noemer “EM”. Maar de mengeling waarin het in dit artikel over gaat en waarnaar verwezen wordt als er gesproken wordt over de EM-kralen bestaat uit:

1. Melkzuurbacteriën
2. Gist 
3. Fototrofe bacteriën 

EM bedacht door de Japanse onderzoeker is een mengsel van bovenstaande organismen in een vloeistof. Maar hoe draagt deze alternatieve bemesting nu bij aan de anti-vlooienkralen voor honden en katten? Misschien dat de werking van EM een duidelijker beeld geeft?

Hoe werkt EM-X of EM

Zoals eerder genoemd bestaat EM uit een mengeling van melkzuurbacteriën, gist en fototrofe bacteriën. Het principe van EM berust op het vergroten van de verscheidenheid aan micro-organismen die van nature aanwezig zijn in de grond waardoor de grond wordt verrijkt en de oogst verhoogt. De fabrikant claimt dat EM de grond gezonder maakt en meer in balans, waardoor planten gezonder worden en beter bestand zijn tegen schade veroorzaakt door stressfactoren zoals ziekte of schadelijke insecten.

Omdat de samenstelling van EM niet volledig bekend is, en ook de wisselwerking met de al aanwezige stoffen en organismen van verschillende gronden niet, is dit soort onderzoek al  jaren wereldwijd aan de gang. Omdat het zo’n milieuvriendelijke oplossing zou zijn, krijgt het product veel aandacht. De onderzoeksresultaten met EM zijn op zijn minst sterk wisselend te noemen.

Maar hoe zit dit nu met dieren? Op de website van dr. Higa is te lezen dat EM ook zijn toepassingen zou hebben in de veehouderij. Het grootste voordeel zou zijn dat de verschillende micro-organismen de leefomgeving van het dier verrijken. Wanneer EM als vloeistof in de stal wordt gespoten, zou er een betere balans ontstaan tussen goede en slechte bacteriën. Dit zou de algehele hygiëne in de stal verbeteren en dat zou weer een positief effect hebben op de gezondheid van de dieren.

Dieren zouden er ook voordeel bij hebben wanneer ze het binnenkrijgen. Door EM aan het drinkwater en voer toe te voegen, zouden de goede bacteriën in de darm verrijkt worden waardoor dieren beter bestand zijn tegen ziekte. Om deze redenen zou het gebruik van anti-biotica (die ingezet worden tegen bacteriële infecties) en desinfectiemiddelen (tegen bacteriën) minder vaak nodig zijn. De werking van EM in drinkwater is vergelijkbaar met probiotica.

Ook vind je een zinnetje over het gebruik van een spray met EM als natuurlijke shampoo en mogelijk de indirecte bevordering van de darmflora. Deze claim wordt overigens niet ondersteund door onderzoek. Op de website valt het volgende te lezen:

En hoe zit dat nu dan met die vlooien en teken? Daar wordt niet over gesproken op de website. Geen van de onderzoeksdieren die betrokken waren in de onderzoeken naar EM droegen een ketting of halsband of droegen kralen of andere objecten van keramiek. De keramische kralen zelf zijn dan ook niet ontworpen door dr. Higa. dr. Higa is dan ook niet de bedenker van de vermeende natuurlijke keramische kraal.

Werken keramische EM kralen tegen vlooien en teken?

Vlug geteld heeft deze onderzoeker ongeveer 43 onderzoeken op zijn naam staan. Er wordt echter met geen woord gerept over een mogelijke werking tegen vlooien of teken bij honden en/of katten. Als EM al werkt tegen vlooien en teken bij honden en katten, dan lijkt de uitvinder van deze stof daar zelf in ieder geval nog niet van op de hoogte te zijn. Als we bekijken waaruit EM bestaat: melkzuur, gist en fototrofe organismen, dan lijkt het ook zeer onwaarschijnlijk dat EM werkt tegen vlooien of teken.

Hoe goed werkt gist tegen vlooien of teken?

Gist maakt anti-bacteriële stoffen en nuttige stoffen die plantengroei bevorderen. Dat is de functie in EM als natuurlijke bemesting.

Door onderzoek is al heel lang bekend dat gist vlooien niet op afstand houdt. Sterker nog, gist bevordert de ontwikkeling van het larvale stadium van vlooien!

Hoe goed werken melkzuurbacteriën tegen vlooien en teken?

Melkzuurbacteriën maken melkzuur van suiker. Eten zoals yoghurt en augurken worden gemaakt met behulp van deze bacteriën.  Ze zijn ook nog in staat om een grote hoeveelheid stofjes te maken die anti-bacterieel werken. Deze stofjes werken tegen plantenziekten, wat nuttig kan zijn in een natuurlijke-bemesting.

Ook na uitvoerig onderzoek was er geen link te vinden tussen melkzuurbacteriën en een mogelijke werking tegen vlooien of teken. Er bestaan – zover bij mij bekend in ieder geval – geen wetenschappelijke onderzoeken die wijzen in de richting van een mogelijke werking van melkzuurbacteriën of de stofjes die ze maken tegen vlooien of teken.

Hoe goed werken fototrofe bacteriën tegen vlooien en teken?

Dit is een lastige groep, want er bestaan er heel veel. Er wordt momenteel onderzoek gedaan of de toediening van deze groep bacteriën planten kan helpen tegen insectenvraat. Specifieke bacteriën zouden planten mogelijk indirect kunnen helpen, doordat het de grond verbetert. Een gezondere plant zou insecten beter kunnen afweren. De resultaten van deze onderzoeken zijn ook weer sterk wisselend. In geen enkel onderzoek wordt echter gesproken over de mogelijke werking van deze bacteriën tegen vlooien of teken.

Hoe goed werkt lage infraroodstraling tegen vlooien?

Hoe zit het dan met de claim dat een hele lage of juist langgolvende infraroodstraling vlooien of  teken op afstand houdt? Het is allereerst goed om te weten dat alles met een temperatuur hoger dan -273 graden Celsius, infrarood uitstraalt: het bureau waaraan ik werk, de laptop waarmee dit artikel wordt geschreven, de kat die naast mij ligt en ikzelf. Infraroodstraling is een ander woord voor warmtestraling. Hier is dus op zich niets bijzonders aan.

Het is daarnaast onduidelijk wat nu precies moet zorgen voor de bijzondere vorm van infraroodstraling: de kralen zelf, of iets in de EM die in de kralen zou moeten zitten. Waarop deze claim is gebaseerd is dan ook lastig- of eigenlijk gewoon niet – te achterhalen. De enige bekende link tussen vlooien en infraroodstraling is het idee dat vlooien op licht en infrarood afkomen. Het lijkt toch onwaarschijnlijk dat het idee hier zijn oorsprong heeft, want een anti-vlooien halsband die vlooien aantrekt – lijkt niet zulke goede reclame.

Ook uit de productomschrijvingen van de verkopers van de keramische kralen halsbanden worden we niet veel wijzer over de vermeende werking van de lage infraroodstraling. Zo valt te lezen op een verkoopsite van EM kralen dat:

“langgolvende infrarood straling zou zorgen voor een betere warmteopname door de spieren”.

De verkopers zelf lijken het onderling niet eens te zijn of er nu sprake is van langgolvende of juist laag golvende infrastraling en wat dit nu precies doet.

Deze uitleg van een andere verkoper maakt de werking van infrarood in EM keramiek ook niet duidelijker:

“een trilling die afgegeven zou worden door een gezonde symbiose, welke dan weer energetisch positief op de gehele omgeving uitstraalt (…)”.

Bij deze uitspraak moet even kleine kanttekening worden gemaakt. ‘Symbiose’ is een term uit de biologie en betekent dat twee organismen samenleven en hier ook voordeel van hebben. Maar ook als je dat weet, is deze uitleg onbegrijpelijk. Dezelfde website geeft verder aan dat

“het positief trillen van de micro-organismen ook tijdens het bakken van de kralen behouden wordt”.

Een tweede kanttekening is op zijn plek: bij temperaturen hoger dan 75 °C gaan bacteriën dood. Als ze al positief trilde bij leven, dan is het toch snel gedaan met het blije schudden als de bacteriën dood zijn. Het is onduidelijk welke boodschap de verkoper probeert over te brengen, maar dat is hem niet bijzonder goed gelukt. Je kunt je dan ook afvragen of de keramische kralen überhaupt EM bevatten. En als ze dat al bevatten wat er van overblijft aangezien EM bestaat uit een mengsel van bacteriën en deze dood gaan tijdens het bakproces. De verkopers geven zelf aan dat EM wordt ingebakken in de kralen.

Alles op een rijtje: hoe goed werken keramische EM-X kralen?

• De werkzame stoffen in EM (gist, melkzuurbacteriën en fototrofe bacteriën) werken niet tegen vlooien of teken. Sterker nog, gist bevordert de groei van vlooienlarven!
• EM is specifiek bedoelt voor het bevorderen van nuttige bacteriën in landbouwgrond waardoor planten mogelijk beter bestand zijn tegen insectenvraat. Hoe effectief EM nu werkelijk is, wordt nog onderzocht maar de resultaten zijn veelbelovend. Als kunstmest welteverstaan.
• Wanneer EM (in vloeibare vorm) in stallen wordt gespoten, zou een betere balans tussen goede-slechte bacteriën mogelijk zorgen voor een betere hygiene wat de gezondheid van staldieren kan verbeteren. Een andere link tussen EM en (huis)dieren wordt nergens vermeld!
• Wanneer EM (in vloeibare vorm) ingenomen wordt door (stal)dieren zou dit mogelijk zorgen voor een betere darmflora.
• Geen van de onderzoeksdieren die betrokken waren in de onderzoeken naar EM droegen een ketting of halsband of droegen kralen of andere objecten van keramiek. De onderzoeksdieren kregen een oplossing met EM vermengt door voer of drinkwater.
• dr. Higa gebruikt geen keramische kralen als drager van EM, maar een vloeistof.
• Er is ontzettend veel onderzoek gedaan naar de verschillende mogelijkheden van EM in de landbouw en de veehouderij, maar er is (zover bekend) geen enkele link met vlooien of teken.
• De keramische kralen zelf zijn niet ontworpen door dr. Higa. Ze worden wel op grote schaal gebruikt in de aquariumwereld als filtermateriaal. dr. Higa is ook niet de bedenker van de vermeende natuurlijke anti-vlooien kraal
• De EM-bacteriën zouden worden “ingebakken” in de kralen. Bij temperaturen hoger dan 75 °C gaan bacteriën echter dood. Als de kralen al een werkzaam bacterieel mengsel zouden bevatten, zou bakken deze direct onwerkzaam maken.
• De beschikbare informatie rondom de werking van keramische kralen en EM-X is zeer vaag en dubieus. De ontwikkelaar van EM zelf ondersteunt de eigenschappen die aan de EM-kralenkettingen door verkopers wordt toegewezen niet.
• Daarnaast lijkt het alsof verkopers bewust ingewikkelde (biologische) termen gebruiken die niet te begrijpen zijn. Hierdoor klinkt de verkoopinformatie interessant en technisch, waardoor een niet voor leken te begrijpen werking aannemlijk wordt gemaakt. In werkelijkheid staat er klinkklare onzin waardoor de verkoopinformatie misleidend is.
• Waar komt de X in EM-X vandaan?

Keramische EM-X kralen werken niet

De keramische EM-X kralen halsbanden zijn daarom een kat in de zak. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat het tegen vlooien of teken werkt en in het slechtste geval bevorderen ze juist de ontwikkeling van vlooien door de aanwezigheid van gist. Er is ook geen (biologisch) mechanisme te bedenken waarom de EM-kralen uberhaupt zouden kunnen werken tegen teken en vlooien.

Door de claim dat de halsbanden eeuwig bruikbaar en werkzaam zijn, vormen ze in verloop van tijd een haard voor vuil en (schadelijke) bacteriën, waardoor ze juist een besmettingsbron kunnen vormen. Het is altijd goed om voor jezelf een afweging te maken tussen de voordelen en nadelen van een product, maar onthoud ook dat ‘natuurlijk’ niet altijd beter of veiliger is. Wil je je kat goed beschermen tegen vlooien en teken dan is het ook raadzaam om een geschikt, veilig vlooien en tekenmiddel aan te schaffen bij je dierenarts.

Misleidende verkoopinformatie is in Nederland verboden. Een verkoper mag niet beweren dat een product je van een probleem helpt, terwijl dit niet zo is. Het is ook verboden voor een verkoper om zo onduidelijk te zijn met de verkoopinformatie, dat de consument daarom juist iets koopt. Kocht je door misleiding iets dat je eigenlijk niet wilt hebben? Dan kun je wettelijk gezien de koop ongedaan maken. De verkoper moet je dan alles terugbetalen, ook de verzendkosten.

[starbox]