Een koelmat voor je kat helpt bij hitte en warmte

Een koelmat voor je kat, is dat echt nodig? De kat is van oorsprong een woestijndier, waardoor hij bekend staat als een dier dat goed kan omgaan met warmte en hitte. Iedere kattenliefhebber weet dat katten échte zonaanbidders zijn en graag op warme plekjes liggen. Dat is ook de reden waarom je kat snel je zitplek inpikt zodra je even opstaat. Dat door je billen voorverwarmde plekje ligt toch het allerlekkerst. Veel katten houden ervan om bij de kachel te liggen. En er zijn zelfs katten die onder de dekens kruipen terwijl het buiten zo warm is dat de mussen van het dak vallen. Een kat kan dus goed tegen warmte, maar kan niet veel beter met extreme hitte omgaan dan de mens. Extra voorzichtigheid is geboden bij langharige (Heilige Birmaan, Ragdoll) en katten met een platte snuit (perzen), te dikke katten en zieke katten, oude katten en kittens. Je kan het je kat wat comfortabeler maken tijdens de warmste dagen van het jaar door gebruik te maken van een zogenaamde koelmat.

Hoe gaat een kat om met de warmte?

De kat als woestijndier in het Nederlandse klimaat

De wilde kat is van oorsprong een woestijndier waardoor hij goed tegen warmte kan. Toch verschilt het woestijnklimaat erg van het Nederlandse klimaat. In de woestijn varieert de luchtvochtigheid bijvoorbeeld overdag van 10 tot 30 procent terwijl die in Nederland rond de 60 en 90 procent ligt. Dieren kunnen beter tegen een hoge temperatuur wanneer de luchtvochtigheid laag is. Bij een hoge luchtvochtigheid en weinig wind kan zweet of speeksel niet verdampen omdat de lucht al zo vochtig is.

Het lijkt aannemelijk dat dit invloed heeft op hoe de kat ‘onze’ warmte ervaart. Hoe warmer het is, hoe hoger de luchtvochtigheid en hoe minder wind er is, hoe lastiger de kat zijn warmte kwijt kan. En hoewel dit voor een gezonde, volgroeide kat wellicht niet per se gevaarlijk is, is het niet zo gek om er vanuit te gaan dat dit – net als voor ons mensen – niet erg comfortabel is.

Omdat er niets in de woestijn is om warmte vast te houden zoals planten of andere objecten die de warmte opnemen, koelt het in de woestijn ’s nachts behoorlijk af. Veel woestijndieren zijn daarom met name tegen de schemering en ’s nachts actief. Dit geldt ook voor de kat. Tijdens de meest warme dagen hier in Nederland, koelt het ook ’s nachts weinig af. De weersomstandigheden in Nederland zijn dus weinig vergelijkbaar met de leefomgeving van zijn voorouders.

Verdedigingsmechanismen tegen oververhitting

Katten regelen hun lichaamstemperatuur van binnenuit. Warmte van de stofwisseling wordt gebruikt om de lichaamstemperatuur rond de 38.0°C tot 39.5°C te houden. Overtollige warmte moet afgestaan kunnen worden om oververhitting te voorkomen. Hoe goed een dier met warmte kan omgaan hangt af van zijn grootte en hoe effectief zijn afkoelingsstrategieën zijn. Wanneer de buitentemperatuur stijgt, beginnen mensen te zweten, zullen honden hijgen, maar wat doen katten? Katten stoppen met bewegen, althans gedeeltelijk.

Katten passen hun gedrag aan als het warm is

Katten hebben verschillende manieren om koel te blijven. Een van hun tactieken is om hun gedrag aan te passen. Ze houden zich bijvoorbeeld zoveel mogelijk kalm overdag. Door zo weinig mogelijk te bewegen en veel te slapen, vermindert de ademhaling en hartslag en besparen ze water en energie. De meeste katten beperken hun activiteit tot in de schemering of in de koelere avonduren.

Katten zetten de vacht open om af te koelen

Wanneer de vacht uit of open staat, is dit een teken van stress, ziekte of warmte. Door alle drie de factoren raakt de lichaamstemperatuur namelijk ontregeld. De kat regelt zijn lichaamstemperatuur door de haren van de vacht open te zetten bij warmte of juist te sluiten bij kou.

Katten vermijden warmte om koeler te blijven

Door zichzelf niet bloot te stellen aan hoge temperaturen bespaart de kat water en energie. Daarom zullen katten instinctief plekken zoeken die koeler zijn.

Katten wassen zichzelf om koeler te blijven

Door zichzelf uitvoerig te wassen bootsen katten zweten na, een proces waarbij verdampend lichaamsvocht wordt gebruikt voor verkoeling. De kat gebruikt hiervoor zijn eigen speeksel dat hij diep in zijn vacht aanbrengt met zijn tong. Verdamping van het speeksel kost veel warmte wat voor verkoeling zorgt.

Katten gaan anders liggen om af te koelen

Ook de lichaamshouding kan de kat helpen af te koelen. Als jouw kat er als een vloerkleedje bijligt op een warme zomerdag, dan is dat met een goede reden. Door lang uitgerekt te liggen kan de wind goed over elk plekje van zijn lichaam waaien. De wind stimuleert de stromende lucht waardoor de kat sneller zijn warmte kwijtraakt.

Katten zoeken koude plekjes op om af te koelen

Geleiding geeft katten de mogelijkheid om zichzelf af te koelen via contact met voorwerpen die een lagere temperatuur hebben. Dat is de reden waarom sommige katten koele keuken- en badkamertegels opzoeken wanneer het warm is. Een koelmat werkt vergelijkbaar maar nog effectiever. Over de precieze werking van de koelmat volgt hieronder meer.

Is het nodig om de kat verkoeling te bieden met een koelmat?

Het antwoord op deze vraag is een volmondig: “JA”. De huiskat is een prachtig roofdier dat veel van zijn natuurlijke instincten heeft behouden. Maar daarnaast is het belangrijk om je te realiseren dat het leven van de huiskat niet één op één te vergelijken is met dat van zijn voorouders. Een huiskamer is een heel andere leefomgeving dan de natuur. En de aangeboren manieren waarover katten beschikken om met warmte om te gaan zijn niet altijd even nuttig in onze woonkamers!

Katten maken niet altijd de meest verstandige keuzes

In principe zal een kat zelf verkoeling opzoeken wanneer dat nodig is en aanwezig is. Maar met de kanttekening dat ze dat soms niet zo effectief doen. In een natuurlijke setting zoeken katten hun toevlucht in rotsspleten en uitsteeksels, grotten en zoeken ze de schaduw op van struiken en bomen.

De huiskat zoekt binnenshuis vergelijkbare koele plekjes op; hij zoekt de niets verkoelende schaduw op van de eettafelstoel, achter of in een kast of onder de bank. Dat deze verkoelingsstrategie binnenshuis – waar het overal even warm is – niet zoveel zin heeft, dat weet een kat niet. In de natuur geeft een boom echt lekker veel schaduw. De eettafelstoel in huis doet dat toch minder. Dit natuurlijke instinct komt de huiskat dus niet ten goede! Het is dus verstandig om hem hierbij te helpen, bijvoorbeeld met een koelmat voor je kat.

Veel katten vinden de ventilator of airco eng

Katten zouden katten niet zijn als ze niet vreselijk eigenwijs zouden zijn, ook tijdens de warmte. Zet je een ventilator voor ze neer, lopen ze er hard voor weg.

Voor een kat is een ventilator namelijk een vreemd voorwerp dat snel en raar beweegt, veel herrie maakt en harde wind blaast over hun delicate vachtje.

De kat zal hier dus op zijn minst – op zijn eigen tempo – aan moeten wennen. Zet deze dan ook liever niet direct op de kat, maar geef de kat de mogelijkheid om in de luchtstroom te gaan zitten wanneer hij dat wil.

De kat is een gewoontedier en zoekt zijn favoriete plekken op

Katten zijn gewoontedieren die niet zo snel van hun dagelijkse routine afwijken, soms moet je ze een beetje helpen om de verstandigste keuze te maken. Aangezien ze het weerbericht niet hebben meegekregen zullen ze geneigd zijn om op hun favoriete plekken te gaan liggen – ook wanneer dat precies de plekken zijn waar de temperatuur het hoogst wordt, bijvoorbeeld op zolder of op dat ene plekje in de middagzon. Wanneer hun lievelingsplek 42 graden wordt, is het echt geen onverstandig idee om ze een koeler alternatief aan te bieden. Probeer hierbij dwang altijd te voorkomen, hier zijn katten allergisch voor. Hoe meer je dwingt, hoe groter de weerstand zal zijn. Lok de kat daarentegen met iets lekkers of met een speeltje naar een passender plek. Om deze plek aantrekkelijker te maken kun je er een lekkere koelmat neerleggen.

Zo werkt een koelmat

Hoe een koelmat werkt, hangt af van het soort koelmat dat je koopt. Er zijn simpele varianten die je vult met kraanwater en in de koelast of vriezer legt. Andere koelmatten zijn gevuld met speciale gels die langer koel blijven.

Koelmatten gevuld met water 

Koelmatten die je zelf moet vullen met water zijn de simpelste en voordeligste optie.

koelmatten die je moet voorkoelen

Koelmatten die je moet voorkoelen werken als vrieselementen. De koelmatten die je eerst moet voorkoelen, maak je koud door hem in de koelkast of in de vriezer te leggen.

Zelfkoelende koelmatten

De gel in een zelfkoelende koelmat is op waterbasis waaraan een polymeer is toegevoegd. Een polymeer is een chemisch stofje dat van eigenschappen veranderd zodra er druk op wordt uitgeoefend. Oftewel wanneer de kat op de koelmat gaat liggen of zitten, wordt de gel geactiveerd. In geactiveerde vorm neemt de gel warmte op. De mat bevat voornamelijk water waaraan een verdikkingsmiddelen zijn toegevoegd en bevatten een zogenaamde waterlock is toegevoegd. Deze gel neemt de lichaamswarmte van de kat op en geeft deze weer af door verdamping. Deze eigenschap houdt ongeveer drie uur aan. Wanneer hij 30 minuten niet gebruikt wordt, heractiveert de gel in de koelmat weer. De koelmatten zijn verkrijgbaar in verschillende afmetingen en worden als veilig beschouwd.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De matten zijn niet bestand tegen kattennagels of hondentanden. Maar de gel van de koelmatten zijn gemaakt van dier-veilige middelen en worden beschouwd als niet giftig. Een lekkende mat kan dus geen kwaad, maar kun je natuurlijk beter wel weggooien. Een kapotte koelmat loopt leeg en werkt dan niet goed meer.

Ook een koelmat kan een kat op het eerste gezicht maar een vreemd ding vinden. Je kunt daarom de kat er het beste een keer oplokken met een lekker snoepje. Wanneer de kat op de koelmat gaat staan komen de pootjes in contact met de koele stof. De kat kan zo zelf ervaren wat de koelmat doet en hoe dat voelt.

Hoe zit dit met jouw kat?

Wat doe jij om je kat zo prettig mogelijk de zomer door te krijgen? Heb je een heel eigenwijze kat of weet die van jouw precies elk koel plekje in huis te vinden? Laat het weten in een reactie hieronder!

[starbox]